دیالکتیک جهان شمولی و نسبیت فرهنگی در اهداف توسعه پایدار

توسعه پایدار مفهومی است که به طور مداوم در حال تکامل و توسعه است. با اینکه عبارت توسعه پایدار دارای معانی و تعاریف متفاوتی است، اما محور غالب این تعاریف در «تعهد به برآوردن نیازهای حال و آینده ی مردم، به همراه شناخت ظرفیت محدود اکولوژیکی زمین» جمع گردیده و مورد پذیرش قرار گرفته است. در این مقاله، اهداف هفده گانه توسعه پایدار را به سه ابرهدف حقوق بشر بنیان، محیط زیست بنیان و ساختار بنیان مقوله بندی نموده و ابرهدف حقوق بشر بنیان را در پرتو دو رویکرد نسبی گرایی و جهان گرایی، مورد بررسی قرار داده ایم. ابرهدف حقوق بشر بنیان، مجموعه ای از اهدافی از دستورکار ۲۰۳۰ است که به صورت صریح یا ضمنی به موضوع حقوق بشر مرتبط است. غالب اهداف مندرج در این دستورکار به موضوع مهم حقوق بشر اشاره دارد. در راستای اجرای این اهداف باید به دو رویکرد نسبی گرایی و جهان گرایی که نقطه مقابل هم هستند توجه نماییم. تعامل و تقابل تز و آنتی تز این دو مفهوم، ایجادکننده دیالکتیکی مفهومی و سنتزی کاربردی خواهد بود. این مقاله، با هدف کمک به تصمیم گیری و اجرای هرچه بهتر اهداف توسعه پایدار در ایران، به دنبال پاسخ به این سوال است که «آیا دستورکار ۲۰۳۰ به نسبی گرایی در اجرای ابرهدف حقوق بشر بنیان توجه داشته است؟». این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس اسناد رسمی و معتبر کتابخانه ای و الکترونیکی ملی و بین المللی در بازه سال های ۲۰۱۵ تا کنون، به این نتیجه می رسد که رویکرد نسبی گرایانه، در بخش های مختلف دستورکار، حتی در موضوع پرچالش حقوق بشر و ابرهدف حقوق بشر بنیان نیز مورد توجه قرار گرفته است و دولت ها می توانند بر اساس آن، اهدافی که با رویکرد نسبی گرایانه تنظیم شده است را مبتنی بر شرایط و وضعیت ملی خود دنبال و اجرا نمایند. این رویکرد می تواند تاثیر بسیار زیادی بر عملکرد جمهوری اسلامی ایران در اجرای متناسب این اهداف بگذارد.

کلیدواژه ها:

اهداف توسعه پایدار ، حقوق بشر ، محیط زیست ، جهان شمولی ، نسبی گرایی