بررسی مفهوم نقوش اساطیری در هنر فلزکاری دوره هخامنشی

بیان مساله: هنر فلزکاری با تشکیل حکومت هخامنشی جایگاه ویژه ای در صنعت این دوره پیدا کرد، و این هنر به صورت یکپارچه در آمد. یکی از مهم ترین مواردی که در آثار فلزی دوره هخامنشی مشاهده می شود؛ نمادها و بن مایه های اساطیری هستند. استفاده و کاربرد نقوش آیینی همواره در طول ادوار تاریخ مرسوم بوده و به نوعی بیانگر هنر، اعتقاد و باورهای مردمان آن دوره بوده است. به نظر می رسد برخی از این نمادها متاثر از فرهنگی بومی و منطقه ای و بخش وسیعی از نمادهای یافته شده با فرهنگ ها و اساطیر دیگر سرزمین های مفتوحه مرتبط باشند. در این پژوهش سعی برآن است با بررسی آثار موزه ای و با تکیه بر متون تاریخی دوره هخامنشی به بازتاب مفهوم نقوش اساطیری و تاثیر آن بر هنر فلزکاری این دوره پرداخته شود. نقوش اساطیری در دوره هخامنشی بخش عمده از هنر این دوره را در بر می گیرد که به اشکال مختلف در نقش برجسته ها، مهرها و فلزکاری این دوره ظاهر شده است. پرسش محوری پژوهش این است که هنر فلزکاری دوره هخامنشی دارای چه مفاهیمی است؟ هدف از این پژوهش بررسی مفهوم نقوش اساطیری در هنر فلزکاری هخامنشی است. روش تحقیق حاضر متکی بر روش تحقیق تاریخی است که مبتنی بر مطالعه اسنادی و کتابخانه ای است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نقوش به کار رفته در هنر فلزکاری دوره هخامنشی اغلب دارای مفهوم آیینی و اسطوره ای است و نمی توان کاربرد آنها را تنها به صورت نقوش تزیینی در نظر گرفت، بلکه اغلب این نقوش ریشه در اعتقاد، باور و اساطیر کهن ایرانی و برخی از اساطیر مناطق همجوار دارند. با در نظر گرفتن این امر می توان دریافت که راز ماندگاری و تداوم نقوش اساطیری و بازتاب گسترده آن در آثار هنر فلزکاری دوره هخامنشی، بی شک به نقش عمیق این اساطیر در فرهنگ و باور اقوام پیش از دوره هخامنشی و اقوام مجاور این سرزمین ها باز می گردد.

کلیدواژه ها:

فلزکاری ، هخامنشیان ، اسطوره ، نقوش ، نمادگرایی ، مذهب