مروری بر نقش سازمان های مردم نهاد و بنیادهای خیریه در احیا و توسعه پوشش گیاهی و فضای سبز با تکیه بر تجارب جهانی و ایران

سابقه و هدف: با توسعه جهان شهری، محیط زیست و فضاهای سبز شهری و حمایت از آن، به عنوان پیونددهنده زندگی ماشینی شهری با طبیعت، به یکی از دل مشغولی های اصلی شهروندان و دولت ها در سراسر دنیا تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بیان اهمیت سازمان های مردم نهاد و خیرین در احیا و توسعه پوشش گیاهی باتوجه به تجربه های جهانی و ایران با رویکرد مطالعه های تطبیقی، سوابق اجرایی و عملکردی در حوزه محیط های طبیعی، پوشش گیاهی و فضای سبز به صورت بررسی های کتابخانه ای، تحقیق در اینترنت و پرس وجو از موسسه ها و سازمان های مردم نهاد داخلی و خارجی دنبال شده است.مواد و روش ها: پژوهش پیش رو با معرفی تعدادی از بزرگ ترین و مهم ترین بنیادهای نیکوکاری یا خیر و سازمان های مردم نهاد در حوزه حفاظت از طبیعت و محیط زیست در دنیا آغاز می شود. این بنیادها و سازمان ها که اغلب در کشورهای آمریکا و انگلیس هستند، به نوعی از آموزش رد شده اند و وارد مرحله اجرا درزمینه احیای جنگل های محلی، جنگل های جهان، جنگل کاری، حفاظت از محیط زیست، افزایش تنوع زیستی، تغییر اقلیم و مباحث دیگر شده اند. علاوه بر این، یکی از مهم ترین و بزرگ ترین بنیادهای خیریه در تعدادی از کشورهای با شرایط مشابه (ارمنستان، ترکیه و لبنان) و متفاوت (چین، کره جنوبی، نروژ، آلمان، برزیل و کانادا) در مقایسه با ایران، با تکیه بر اهداف اساسی احیا و توسعه جنگل نیز مطالعه شده و روش اجرایی کار آن ها نیز توضیح داده شده است. در حوزه مطالعه های داخلی نیز فعالیت موسسه های طبیعت، پاما، روستاگل ورجین و الگن تشریح شده و اقدام های قابل توجه آن ها نیز بررسی شده است. درانتها، به نقش برخی از خیرین که در احیا و توسعه پوشش گیاهی داخل کشور نیز اقدام هایی را انجام داده اند، اشاره می شود.نتایج: مطالعه های صورت گرفته نشان داد که در میان کشورهای مشابه با ایران، موسسه «تما» در کشور ترکیه با سابقه فعالیت سی ساله در عرصه های ملی و بین المللی به عنوان یکی از موسسه های موفق و الگو، فعالیت های قابل توجهی را درزمینه ایجاد جنگل، آموزش، مطالعه های آب وهوایی و تنوع زیستی انجام داده است. در میان کشورهای متفاوت با ایران، موسسه «ترا» از کشور برزیل نیز با هدف احیا جنگل های منطقه، محیط زیست و توسعه پایدار روستایی طی یک دوره بیست ساله، اقدام های مهمی را در حوزه احیای جنگل ها، بازگشت حیات وحش و پوشش گیاهی منطقه انجام داده است. در میان موسسه های داخلی مورد مطالعه نیز موسسه روستاگل ورجین با تنوعی از فعالیت های صورت گرفته در حوزه فعالیت های محیط زیستی، سهم قابل توجهی را در احیا و توسعه پوشش گیاهی و فضای سبز شهری به عهده دارد. همه این موسسه ها و بنیادها، اهداف مشترکی در حوزه فعالیتی خود دارند. به طوری که حمایت و مشارکت بیشتر این گروه ها با یکدیگر می تواند هدف بزرگ احیا و توسعه پوشش گیاهی را محقق کند، بنابراین نمی توان اذعان داشت که فعالیت کدام یک بهتر و یا بیشتر است. زیرا وجود همه آن ها در جامعه لازم است. در واقع برای توسعه این وظیفه در دنیا و حتی یک کشور به یک جامعه قدرتمند نیاز است. جامعه قدرتمند نیز نیازمند مشارکت بیشتر مردم است که زمینه های این مشارکت باید فراهم شود.نتیجه گیری کلی: به طورکلی به منظور بهبود وضعیت و فعالیت سازمان های مردم نهاد می توان مواردی مانند اطلاع رسانی و آموزش، تقویت تبلیغات صدا و سیما درزمینه موضوع های محیط زیستی، بیان مشکلات محیط زیستی، ارائه تسهیلات بانکی و قانونی برای این سازمان ها، معرفی گونه های بومی هر منطقه برای کاشت، توان افزایی جوامع محلی، معرفی واحدهای پژوهشی و افراد صاحب نظر در حوزه احیا و توسعه و ارتباط سازمان های مردم نهاد، خیرین و دولت را به عنوان مهم ترین اقدام های مدیریتی برای احیا و توسعه پوشش گیاهی در سطح کشور نام برد.

کلیدواژه ها:

احیا و توسعه ، پوشش گیاهی ، خیرین ، سازمان مردم نهاد ، مشارکت