رابطه بین اختلالات خواب، افسردگی و اضطراب با شدت علائم وسواسی- جبری در بیماران مبتلا به OCD

سابقه و هدف: همراهی اختلالات خواب همچون بیخوابی، تاخیر فاز خواب و بیداری و نیز اضطراب و افسردگی با اختلال وسواسی جبری(OCD) در بیماران مبتلا به OCD شایع هستند. با این حال پژوهش چندانی در مورد رابطه اختلالات خواب با شدت علائم در بیماران وسواسی جبری صورت نگرفته است. مقاله حاضر فراوانی و رابطه بین اختلالات خواب، افسردگی، اضطراب را با شدت علائم وسواسی- جبری در بیماران مبتلا به OCD را مورد بررسی قرار داده است. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. شرکت کنندگان در مطالعه از مراجعه کنندگان به درمانگاه یک بیمارستان روانپزشکی و درمانگاه روانپزشکی یک مجتمع درمانگاهی در شهر ساری بودند. تشخیص اختلال وسواسی جبری شرکتکنندگان توسط روانپزشک و بر مبنای معیارهای تشخیصی DSM-۵ تایید شده بود. ۸۸ بیمار پس از کسب رضایت آگاهانه در مطالعه شرکت کردند. از آن ها خواسته شد پرسشنامههای دموگرافیک، شدت علائم وسواسی جبری یال بران(Y-BOCS)، پرسشنامه صبحگاهی شبانگاهی(MEQ)، مقیاس خواب آلودگی اپورث(ESS)، شاخص شدت بیخوابی(ISI)، شاخص افسردگی WHO-۵ و اختلال اضطراب فراگیر-۷ (GAD-۷) را تکمیل کنند. تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار SPSS نسخه ۲۰ صورت گرفت. یافته ها: از مجموع ۸۸ بیمار، ۶۵ نفر (۷۳/۸۶ درصد) زن و ۲۳ نفر (۲۶/۱۴ درصد) مرد، ۷۱/۵۹ درصد متاهل، ۹۵/۵۷ درصد زیردیپلم و۹۴/۲۲ درصد بدون سابقه مصرف مواد بودند. میانگین سنی بیماران ۵۱/۱۱±۴۴/۴۸ سال بود. طول مدت ابتلا به OCD ۱۱/۲۸±۱۴/۶۰ سال بود. از نظر شدت علائم OCD ۱/۱ درصد بسیار خفیف، ۱۹/۳۲ درصد نسبتا خفیف، ۴۲/۴۵درصد متوسط و۱۳۷/۵۰ درصد شدید بودند. در نوع زمانبندی خواب ۱۷/۰۳ درصد متمایل به شامگاهی و شامگاهی بودند. ۴ بیمار (۴/۶۲درصد) پرخوابی روزانه داشتند. هم چنین ۵۲ بیمار (۶۱/۹۰ درصد) درجاتی از بیخوابی داشتند. از نظر شدت بیخوابی ۲۳/۸۶ درصد خفیف، ۲۸/۴۰درصد متوسط و۶/۸۱ درصد شدید بودند. فراوانی افسردگی ۶۸ درصد و اضطراب ۷۹ درصد بود. بین شدت اختلال وسواسی جبری با پرخوابی، الگوی شبانگاهی، اضطراب و افسردگی ارتباط آماری معنادری یافت نشد، اما بیخوابی (۰۴۶/۰ =P) و مدت بیماری(۰/۰۰۴ =P) با آن ارتباط داشتند. ضریب همبستگی پیرسون بین سن، مدت ابتلا به اختلال وسواسی جبری با شدت علائم وسواسی به ترتیب ۱۶۹/۰ (۰/۱۱۶=P) و ۰/۳۷۷ (۰/۰۰۱ =P) بود. ضریب همبستگی اسپیرمن بین شدت علائم وسواسی جبری با افسردگی و اضطراب به ترتیب ۰/۰۹۰ (۰/۴۰۳=P) و ۰/۰۴۴ (۰/۶۸۵=P) بود. میانگین شدت علائم وسواسی جبری در زنان ۷/۸۷±۲۳/۴۸ و در مردان ۵/۸۸±۲۰/۰۴ بود و تفاوت معنی داری در دو جنس دیده نشد (۰/۰۶۰=P). در رگرسیون خطی دو عامل تاثیرگذار بر شدت علائم وسواسی جبری، مدت بیماری و شدت بیخوابی بودند. استنتاج: با توجه به فراوانی بالاتر بیخوابی در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری نسبت به جمعیت عادی و نقش آن در شدت علائم اختلال وسواسی جبری، لازم است بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری از نظر بیخوابی مورد بررسی قرار گیرند. هم چنین بیماران مبتلا به OCD با سن بالاتر باید از نظر شدت علائم وسواسی جبری مورد بررسی دقیق تر قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

obsessive-compulsive disorder ، hypersomnia ، insomnia ، delayed sleep-wake phase disorder ، anxiety and depression ، اختلال وسواسی جبری ، پرخوابی ، بیخوابی ، اختلال تاخیر فاز خواب- بیداری ، اضطراب ، افسردگی