برآورد سهم مولفه های اصلی تغییرپذیری زمان سفر با استفاده از تجزیه واریانس

نوسانات در تقاضای سفر و عدم قطعیت در عرضه حمل ونقل سبب می شود زمان سفر ماهیتی غیرقطعی داشته باشد. عدم قطعیت (تغییرپذیری) در زمان سفر را می توان ناشی از سه مولفه اصلی، تغییرپذیری خودرو-به-خودرو، تغییرپذیری بازه زمانی-به-بازه زمانی و تغییرپذیری روز-به-روز برشمرد. در پژوهش های پیشین، روشی جهت برآورد سهم هریک از مولفه های اصلی در میزان تغییرپذیری زمان سفر ارائه نشده است. براین اساس، در این مطالعه تلاش می شود روشی برای تعیین سهم هر یک از مولفه های پیشگفته در تغییرپذیری کل زمان سفر با استفاده از تجزیه واریانس کل داده های زمان سفر به مولفه های اصلی ارائه شود. برای بررسی کاربست پذیری روش پیشنهادی از داده های تاریخچه زمانی زمان سفر حاصل از سامانه موقعیت یاب اتوبوس های خط آزادی-ونک شرکت اتوبوس رانی تهران استفاده شده است. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد هر سه مولفه نقش بسزایی در تغییرپذیری کل زمان سفر دارند. بر اساس داده های زمان سفر استفاده شده در این مطالعه، سهم مولفه های تغییرپذیری خودرو-به-خودرو، بازه زمانی-به-بازه زمانی و روز-به-روز، به ترتیب برابر با ۸/۱،۱۵/۳۶ و ۳/۲۲ درصد و سهم سایر عوامل (اثر متقابل مولفه های بازه زمانی-به-بازه زمانی و روز-به-روز) برابر با ۸/۲۵ درصد است. با توجه به سهم قابل توجه هر یک از سه مولفه تغییرپذیری زمان سفر پیشنهاد می شود در تحلیل های مرتبط با قابلیت اطمینان زمان سفر، همواره نوع مولفه یا مولفه های مورد بررسی و چگونگی تجمیع داده ها ذکر شوند.

کلیدواژه ها:

تغییرپذیری زمان سفر ، تجزیه واریانس ، قابلیت اطمینان زمان سفر