مطالعه اکولوژیک گونه سمی Pseudo-nitzschia seriata در حوضه جنوبی دریای خزر

چکیده این مطالعه با انتخاب ایستگاه هایی در ۸ ترانسکت بین آستارا تا مرز حسنقلی صورت گرفت. ترانسکت ها در آستارا، بندرانزلی، دهانه سفیدرود، تنکابن، نوشهر، بابلسر، امیرآباد، بندرترکمن در ساحل جنوبی دریای خزر قرار داشته و در هر ترانسکت ۵ ایستگاه در اعماق ۵ متر، ۱۰ متر، ۲۰ متر، ۵۰ متر و ۱۰۰ متر تعیین شد که نمونه برداری به صورت فصلی و توسط بطری نمونه بردار روتنر و از اعماق سطح، ۱۰ متر، ۲۰ متر، ۵۰ متر و ۱۰۰ متر انجام گرفت. با توجه به شرایط متنوع فیزیکوشیمی آب های رودخانه های منتهی به دریا، وضعیت مختلف توپوگرافی بستر دریا و همچنین تحت تاثیر ورود گونه های جدید پلانکتونی مانند Mnemiopsis leidyiاز دریای سیاه به دریای خزر، تنوع و تراکم گونه های آبزی به شدت تغییر کرده و از سال ۱۳۸۴ گونه ای جدید به نام Pseudo-nitzschia seriata از دیاتومه ها به حوضه جنوبی دریای خزر راه یافت و خود را با شرایط جدید دریای خزر وفق داده و امکان رشد و تکثیر در این محیط را یافته است. Pseudo-nitzschia seriata سلولی یوکاریوت است که توانایی تولید دومیک اسید را دارد که می تواند برای آبزیان و حتی انسان عامل بیماری زای خطرناک باشد. اصولا این عامل بیماری زا از طریق تولید و ترشح سم دومیک اسید تاثیرگذار است و اصولا بروز بیماری از طریق سم دومیک اسید در آبزیان به عواملی مانند تغییر دما (تغییر فصول)، غلظت بالای نیتروژن محلول در آب ارتباط دارد و این گونه در تمامی سطوح نمونه برداری مشاهده شد و از سطح به اعماق کاهش نشان داد. در فصل بهار، در همه نیم خط ها Pseudo-nitzschia seriata حضور داشت و در فصل زمستان حداکثر تراکم و زی توده در نیم خط بابلسر (تراکم ۱۰۵×۵۳۲۳ عدد در مترمکعب و زی توده ۳۱ میلی گرم در مترمکعب) مشاهده شد. از سال ۱۳۸۴ با افزایش شانه دار دریای خزر، گونه Pseudo-nitzschia seriata نیز خود را با شرایط جدید دریای خزر وفق داده و به تدریج افزایش یافت به طوری که در این مطالعه در تمام فصول مشاهده شد که نتیجه تغییر زیست محیطی این اکوسیستم می باشد. این افزایش پلانکتونی به خصوص در تابستان و پاییز می تواند به منزله زنگ خطر یوتریفیکاسیون و شکوفایی پلانکتونی در این منطقه از دریا باشند که این روند می تواند به علت تغییر در شرایط آب این منطقه از دریای خزر می باشد.

کلیدواژه ها:

دریای خزر