اعتبار نسخ مصادر جوامع حدیثی

با توجه به نقش محوری مکتوبات پیشین در شکل گیری جوامع حدیثی، احراز اصالت نسخه هایی که مورد استفاده مولفان جوامع قرار گرفته، اهمیت به سزایی دارد. موضوعاتی چون انتساب نادرست نسخه، تصحیفات تاثیرگذار در معنا و دس و تحریف در نسخه، احراز اصالت نسخه را با مشکل مواجه می کند. با این حال، بر اساس شواهدی چون دقت محدثان در انتساب نسخه و توجه آن ها به مساله اختلاف نسخ و اهتمام به تحمل احادیث به طرق معتبر، می توان ادعای اطمینان به اصالت نسخه های منابع جوامع حدیثی متقدم را مطرح نمود. در صورت تمامیت این شواهد، اطمینان حاصل، در نوع موارد و در صورتی است که قرینه ای بر خلاف آن نباشد. در صورت عدم تمامیت نیز می توان این شواهد را به عنوان قرینه عامه ای که در کنار قرینه یا قرائن دیگر، موجب اطمینان می شود، تلقی کرد.  ضمن بررسی این شواهد، به اموری چون منشا اختلاف متقدمان در مساله انتساب و منشا اختلاف نسخ کتب حدیثی پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

جوامع حدیثی متقدم ، اصالت نسخ حدیثی ، اختلاف نسخ