بازشناسی نحوه ی بازنمایی نقش مایه ی زنان در قلمدان کاظم فرزند نجفعلی هنرمند دوره ی قاجار فروخته شده در حراج چیس ویک لندن

آثار هنری جدا از جنبه هنری و تاریخی، انتقال سنت های فرهنگی و موارد متنوعی در دوره های مختلف را بازگو می کنند. مطالعه این آثار می تواند در شاخه تصویرگری قلمدان ها در بازنمایی زنان، نحوه پوشش و آرایش آن را بررسی شود و به جهت ویژگی های مفهومی و نمادین، تزیینی و بصری حائز اهمیت است. قلمدان نگاری که بیشتر در دوره قاجار رونق گرفته است به لحاظ سبک هنری و بازنمایی از زنان به شیوه اروپایی حائز اهمیت بوده و زمینه مناسبی برای مطالعات تحولات در شناخت ویژگی های بصری، شناخت تغییرات فرهنگی و بازنمایی اروپایی زنان این دوره کمک نماید. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل تک چهره زنان قاجار و نگاه زنانه به عنوان بخشی از عملکرد بازنمایی زنان در فرهنگ دوره قاجار است. نمونه مطالعاتی این پژوهش قلمدان متعلق به کاظم فرزند نجفعلی قلمدان نگار دوره قاجار فروخته شده در حراج چیس ویک است که چند زن را در قاب در خود جای داده است و از این منظر ویژه و دارای نگاهی زنانه محسوب می شود. میزان کنش نگاه زنانه در میان عناصر تصویرغربی در پیوند با نشانه های دیگر همچون گل و مرغ برآمده و مفهوم متفاوتی را در برمی گیرد. پیوند میان عناصر درون تصویر قلمدان با بدن زن نشانگر تحولات فرهنگی غربی و نگاه معنا گرا به زن می باشد. سوال این پژوهش این است که سوژه زن در این قلمدان لاکی اثر کاظم ابن نجفعلی چگونه بازنمایی شده و به چه معنایی اشاره دارد؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی نمونه موزه ای قلمدان فروخته شده درحراج چیس ویک لندن پرداخته است و از نوع تحقیق کیفی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد سوژه زن با آرایش و پوشش اروپایی بازنمایی شده و در قاب بندی های محصور شده در فضای گل و مرغ دیده می شود. زنان در این قلمدان و در قاب ها به صورت انفرادی و دو نفری در قاب های مجزا تصویر شده اند. مهم ترین ویژگی این قاب حضور پررنگ زنان در قاب های روشن در پس زمینه تیره برای تاکید می باشد. تمایل به تغییرات فرهنگی و ساختارشکنی در نمایش زنان در قاب های تصاویر بازنمایی شده است.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها: قاجار ، زن ، قلمدان ، کاظم ، نجفعلی ، نقش مایه