بررسی فرآیند و عوامل تجدیدنظر در برنامه عمرانی پنجم(۱۳۵۶/۱۳۵۲ش) در دوران پهلوی

برنامه عمرانی اول(۱۳۲۷/۱۳۳۴ش)و دوم (۱۳۴۱/۱۳۳۵ش)، به ترتیب دوران شروع و تثبیت برنامه ریزی توسعه درتاریخ ایران به شمار می روند، این برنامه های هفت ساله گرچه به نتایج موردانتظار نرسیدند اما از آن جهت که آغازگر تحول در نظام برنامه ریزی کشور بودند از جایگاه مهمی برخوردار هستند. برنامه عمرانی سوم (۱۳۴۶/۱۳۴۱ش) و چهارم(۱۳۵۱/۱۳۴۷ش) از برنامه های موفق دوران پهلوی بودند به طوری که برنامه عمرانی سوم بعنوان اولین برنامه جامع توسعه درایران ازنظر رشداقتصادی ۶درصد نسبت به میزان رشد هدف گذاری شده، پیشی گرفت و برنامه عمرانی چهارم ازنظر میزان رشداقتصادی موفق ترین برنامه در ایران تاکنون بوده است. بعداز تدوین برنامه عمرانی پنجم(۱۳۵۶/۱۳۵۲ش)، وقوع تحولات داخلی و بین المللی، زمینه شکاف دربین مدیران-سازمان برنامه و مسئولان کشور را فراهم ساخت به ترتیبی که این برنامه یک سال بعد از تصویب و اجرا، مورد تجدید نظراساسی قرارگرفت، این برنامه نخستن و تنهاترین برنامه در تاریخ برنامه ریزی توسعه در ایران تاکنون بوده که مورد بازنگری قرارگرفته است. هدف پژوهش پاسخ به این سئوال است که اصلی ترین عوامل تجدیدنظر در برنامه عمرانی پنجم چه مواردی بوده است؟.این پژوهش، کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی انجا م شده-است.چهار عامل۱.افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی و رشد درآمدهای ارزی ایران،۲. علاقه حاکمیت به توسعه صنعتی و زیربنایی به صورت همه جانبه و شتابان،۳. اختلافات مقامات سیاسی و مدیران سازمان برنامه و بودجه و ۴. تلفیق برنامه های عمرانی پنچ ساله با بودجه سنواتی را می توان به عنوان عوامل اصلی تجدیدنظر در برنامه عمرانی پنجم معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

برنامه عمرانی پنجم ، قدرت سیاسی ، نفت ، پهلوی ، تجدید نظر