بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی تولید کنندگان از انتقال ژن در محصولات تراریخته در حقوق ایران و قوانین بین المللی

تاکنون مخالفت هایی نسبت به زیست فناوری و ایمنی زیستی به عمل آمده، از جمله این که گروهی عقیده دارند دستکاری ژنتیکی موجودات دخالت در کار خداوند است و تغییر موجودات زنده نوعی تجاوز به حریم گونه ها و اهانت به کرامت ذاتی موجودات زنده محسوب می شود. ز مسئله های پرکاربرد و با اهمیت در حوزه محصولات تراریخته موضوع مسئولیت مدنی تولید کنندگان این محصول میباشد که سوالات متعددی را در بر دارد مبنای مسئولیت مدنی و همچنین تعیین ارکان و آثار آن میتواند از سوالات اصلی در این حوزه تلقی شود در یک تقسیم بندی ساده معایب ناشی از این محصولات شامل معایب و مخاطرات انسانی ، زیست محیطی و اقتصادی - اجتماعی میباشد. این معایب و مخاطرات ممکن است منجر به خساراتی از نوع ،بدنی مادی و حتی در برخی از موارد معنوی گردد در خصوص مبنای مسئولیت در حوزه محصولات،تراریخته به نظر بایستی مبنای مسئولیت محض را پذیرفت همچنین تحقق ارکان مسئولیت در این حوزه ،تا حدودی متفاوت از حوزههای دیگر بوده ولی به هر حال هر سه رکن ضرر فعل زیانبار و رابطه سببیت باید در ورود خسارت وجود داشته باشد تا شخص تولید کننده محصولات تراریخته مسئول جبران خسارت محسوب گردد همچنین به نظر میرسد که با توجه به ویژگی خاص محصولات تراریخته که امکان استمرار ضرر مانند خسارتهای جسمی و زیست محیطی در آینده وجود دارد باید قبل از وقوع خسارت، مسئولیت پیشگیرانه در نظر گرفته .شود از نظر آثار مسئولیت نیز بحثهای متفاوتی مطرح است که مهمترین آن تعیین اشخاص مسئول میباشد که به نظر میرسد اشخاصی که ضرر به آنها منتسب گردیده از جمله تولید کننده میتوانند به عنوان خوانده در نظر گرفته شوند.در مواردی که سازندهای دست به ساخت کالایی می زند اما دقت لازم را در آن به کار نمی برد و نتیجتا کالای معیوبی تولید می کند، می توان گفت که وی مرتکب تقصیر شده است ، این در حالی است که اثبات این تقصیر برای یک مصرفکننده عام مشکل و گاه محال می نماید. قوانین اکثر کشورها برای چنین تولیدکنندهای مسئولیت محض قائل هستند. به دلیل مسئولیت محض متصدیان محصولات ذاتا خطرناک و همچنین به موجب آمره بودن و رعایت نظم عمومی ، این مسئولیت ها مشروط تحدید بوده و یا در صورت عدم مسئولیت ، باطل هستند، به همین خاطر راهحل مناسب ، پذیرش مسئولیت محض است به این معنی که هرجا خسارتی در نتیجه چنین تولیداتی حاصل شود،تولیدکننده مکلف به جبران خسارت خواهد بود مگر در خصوص فورس ماژور و قوه قهریه .

کلیدواژه ها:

محصولات تراریخته ، مسئولیت مدنی ، دستکاری ژنتیکی ، اخلاق زیستی