آثار اشاعه در حوزه حقوق مالکیت معنوی

اشاعه از جمله مفاهیمی است که در حقوق ایران کمتر به آن پرداخته شده است . اشاعه در اصطلاح حقوقی یعنی مالکیت مشترک دو یا چند مالک در یک مال که ممکن است هم نسبت به عین مال حادث شود و هم در مورد منفعت و حقوق مالی . اشاعه یک حالت استثنایی است که به واسطه ی عوامل ارادی یا غیر ارادی بر حق وارد شده و دو رکن انحصاری و مطلق بودن حق را تحت تاثیر قرار می دهد و بر همین اساس تصرفات و اداره حقوق مشاع دارای قواعد و محدودیت هایی است که همین قواعد و محدودیت ها را می توان آثار اشاعه دانست . به نظر می رسد مهم ترین اثر اشاعه ، پیروی از اتفاق نظر شرکا در اداره وتصرفات مادی و برخی تصرفات حقوقی باشد. اشاعه در حقوق مالکیت معنوی می تواند بصورت قهری که نمونه بارز و شایع آن ارث می باشد، و یا بصورت اختیاری و در اثر عمل مشترک همانند شراکت دو یا چند مولف در ایجاد یک اثر مشترک ، ایجاد شود.در این خصوص دو دیدگاه وجود دارد که یکی بر تفکیک ناپذیر بودن سهم اشخاص در خلق یک اثر فکری دلالت دارد که آن را می توان خصوصیت بارز اشاعه در مالکیت معنوی دانست و دیدگاه دیگر چنین استدلال می کند که این اصطلاح بر آثار مشترکی بار می شود که یا مطلقا تفکیک ناپذیر بوده و یا بر مبنای یک برداشت مشترک اما جداگانه می باشد، به نحوی که سهم هر یک از همکاران قابل تشخیص باشد. حقوق ایران در انطباق با هر یک از دو نظر فوق ، مبهم است و رفع ابهام از قانون در این خصوص ضروری است . از آنجایی که آفرینه مشترک دو یا چند مالک دارد، حقوق ناشی از آن اعم از حقوق مادی و معنوی متعلق به تمامی پدیدآورندگان آن می باشد. مشاع بودن حق مالکیت در مالکیت معنوی می تواند برای مالکین مشاع ، محدودیت ها ومشکلاتی هم در زمینه تصرفات مادی و هم در زمینه تصرفات حقوقی از جمله در خصوص نحوه تصرف و انتفاع از آفرینه ، روابط شرکاء با یکدیگر، مدت حمایت ، نحوه ثبت آفرینه و نحوه اقامه دعوا ایجاد نماید.

کلیدواژه ها:

اشاعه ، مالکیت ، مالکیت معنوی ، آثار مشترک .