بررسی و تبیین عوامل اجتماعی و سیاسی مسئولیت پذیری از منظر قرآن و حدیث

رفتار مسئولانه و همراه با تعهد از ویژگی های مهم انسان سالم است که شناسایی عوامل موثر بر رفتار سبب تقویت و رشد آن خواهد شد و به تبع آن فعالیت های اجتماعی مناسب محقق خواهد شد. حوزه مسئولیت انسان که شامل مسئولیت فردی ، خانوادگی ،اجتماعی و مسئولیت در برابر خدا و عهد و پیمان می باشد از مهمترین مولفه های رفتار مسئولانه است . توان فرد و عمل به تکالیف باید با تکلیف تناسب داشته باشد. مسئولیت یکی از مباحث مورد توجه در مطالعات جامعه شناسی است و طرح این مسئله در قرآن از آن جهت مورد توجه قرار گرفته که قرآن کتاب چگونه زندگی کردن است و نسبت به نحوه ی زیست اجتماعی نگرشی کامل دارد. در این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است ، در ابتدا به بیان مفاهیم و واژه های کلیدی مسئولیت و سپس به ذکر مبانی اجتماعی آن پرداخته و جایگاه آن و اهمیت آن را در قرآن تبیین خواهیم کرد و در ادامه مهمترین مبانی اجتماعی و سیاسی مسئولیت پذیری از قبیل کرامت ذاتی ، جایگاه خلیفه اللهی ، اصل پیشرفت وکمال فردی و جمعی در جامعه ، اصل احساس مسئولیت در برابر جامعه و دیگران، اصل اعتقاد به عینیت دین وسیاست و اصل تعاون و همکاری در جامعه با توجه به آیات و روایات مطرح خواهیم کرد. و این نتیجه بدست آمد که مسئولیت پذیری در قبال خدا ، افراد خانواده و اجتماع در پرتو نگاه ویژه قرآن به انسان و کرامت ذاتی داشتن و خلیفه االله بودن معنا پیدا خواهد کرد و سایر مبانی نیز در پرتو همین دو اصل محقق خواهند شد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت ، تعهد ، تکلیف ، اجتماعی ، سیاسی