تحلیل حقوقی ماهیت تعهد به فعل ثالث و انواع و مصادیق آن

تعهد به فعل شخص ثالث عبارتست از این که شخصی به موجب شرط ضمن عقد یا طی قرارداد جداگانه ، تعهد نماید که شخص ثالثی عملی اعم از مادی یا حقوقی مثبت یا منفی انجام دهد، با توجه به تعریفی که از نهاد تعهد به فعل شخص ثالث ارائه شده است ؛ روشن میشود که تعهد به فعل شخص ثالث را نباید باتعهد به ضرر ثالث یکی انگاشت چرا که در تعهد به ضرر ثالث ، طرفین قرارداد مستقیما، فعلی را بر شخص ثالث شرط می کنند و تعهدی را برای او ایجاد می نمایند؛ در این که چنین شرطی هیچ تعهدی برای بیگانه ایجاد نمی کند تردیدی وجود ندارد و نهایت اینکه چنین شرطی در حکم فضولی است و بیگانه می تواند با اجازه ی این اقدام به شرط نفوذ حقوقی ببخشد. در حالی که در تعهد به فعل شخص ثالث طرفین قصد ایجاد تعهد برای شخص ثالث را ندارند؛ بلکه متعهد به فعل شخص ثالث تعهدی را برای خود ایجاد کند که می موضوع آن فعل شخص ثالث است ،اصولا هر فعلی اعم از مادی یا حقوقی می تواند موضوع تعهد به فعل شخص ثالث واقع شود؛ مگر اینکه انجام آن مخالف قوانین آمره، نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.تعهد به فعل شخص ثالث به لحاظ مفاد آن ممکن است بصورت تضمین قبول شخص ثالث و تعهد به نتیجه واقع شود.در تبیین ماهیت حقوقی تعهد به فعل شخص ثالث استدلال نمودیم که تعهد به فعل شخص ثالث گاهی به صورت قرارداد فرعی بین طرفین است و گاهی علاوه بر آن متضمن یک قرارداد بین متعهد (طرف قرارداد اولی ) و شخص ثالث است و گاهی نیز به صورت عقد مستقلی است و در واقع به التزامی که متعهد در برابر طرف خود به انجام فعل شخص ثالث می کند گفته می شود و قراردادی است نافذ و الزام آور که التزام ناشی از آن وابسته به قبول شخص ثالث نیست و متعهد را پای بند میکند و او ناچار است هر گاه نتواند نتیجه مورد نظر را به دست آورد خسارت ناشی از آن را بدهد. لذا روشن می گردد که تعهد به فعل شخص ثالث دارای ماهیت خاص و استثنایی نبوده و مانند بسیاری از قراردادهای دیگر از قواعد عمومی مربوط به قراردادها پیروی می نماید. در مورد وضعیت حقوقی تعهد به فعل شخص ثالث در فقه اختلاف نظر وجود دارد؛ عده ای آن رابه لحاظ غیر مقدور بودن باطل دانسته و عده ای دیگر قائل به تفکیک شده و بسته به نوع فعلی که متعهد می خواهد ثالث شخص را نسبت به آن متعاقد کند تعهد به فعل شخص ثالث را بنا به مورد صحیح یا باطل دانسته و عده ای دیگر نیز مقدور بودن را شرطی مستقل برای صحت قرارداد ندانسته و به این دلیل به صحت این نوع قرارداد نظر دادند؛ از دیدگاه حقوق ایران نیز؛ تعهد به فعل شخص ثالث در ذیل ماده ۲۳۴ قانون مدنی مورد نظر قانونگذار قرار گرفته و معتبر شناخته شده است .

کلیدواژه ها:

تعهد به فعل ثالث ، تعهد ، شرط فعل