تاثیر بی ارادگی ناشی از مصرف مسکر و ماده مخدر در مسئولیت کیفری

از آنجایی که شرط عمده اثبات مسئولیت کیفری و به تبع آن اعمال مجازات علیه فرد، احراز اهلیت کیفری و سلامت اراده و فقدان عوامل مختل کننده و سالب اراده می باشد؛ حالات ایجاد شده در اثر مصرف مسکر و ماده مخدر و روانگردان و تاثیر آن بر اراده، یکی از مهمترین عوامل رافع مسئولیت کیفیری محسوب می گردد.ماده ۱۵۴ قانون مجازات اسلامی ترتیب جدیدی را در خصوص مسئولیت کیفری شخص مست و افراد معتاد به مواد رونگردان پیش بینی کرده است . بطوریکه اگر معلوم گردد شخص در زمان ارتکاب جرم مسلوب الاراده بوده از وی سلب مسئولیت کیفری بعمل می آید. لکن اگر شخص با علم و قصد قبلی مبنی بر مبنی بر ارتکاب جرم در حالت مستی ، مرتکب شرب خمر و مصرف ماده و روانگردان شود و در نتیجه آن مسلوب الاراده کلی گردد و جرم مورد نظر خویش را در حالت مستی انجام دهد، در هر حال مسئولیت کیفری پا برجاست هم از باب مصرف مسکر و هم از باب شرب خمر می تواند رافع مسئولیت کیفری باشد ولی مانع اجرای مجازات شرعی به دلیل مصرف مواد سکرآور نخواهد بود. قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ از عبارت ”مسلوب الاختیار” بعنوان رافع مسئولیت کیفری حاصل حاصل عبارت ”مسلوب الاراده” که در قانون سابق به آن اشاره شده استفاده نموده است ، لازم بذکرا ست که عبارت مسلوب الاراده یعنی فاقد قصد و عبارت مسلوب الاختیار یعنی فاقد رضا. بنابراین قانونگذار با تصویب قانون سال ۱۳۹۲ نه تنها فقدان اراده بلکه فقدان رضا را نیز موجب سقوط مسئولیت کیفری دانسته است و همچنین در بحث ثبوت سلب اختیار، ”متهم ”باید مسلوب اختیار بودن خود را ثابت کند چرا که اصل بر عدم سلب اختیار است .

کلیدواژه ها:

مسئولیت کیفری ، مستی ، مصرف مسکر ، ماده مخدر ، بی ارادگی .