الگوی مفهومی مولفه های هوش معنوی و روش های تقویت آن در صحیفه سجادیه

هوش معنوی، مفهومی به نسبت جدید و گسترش یافته در حوزه های روان شناسی، فلسفه، و علوم اجتماعی است. هوش معنوی به عنوان توانایی درک و پی گیری معنا، هدف و ارزش های عمیق در زندگی شناخته می شود. این نوع از هوش به جای تمرکز بر توانایی های شناختی مانند: منطق و حل مسائل، بر تلاش برای پیداکردن معنا و ارتباط با بعدهای معنوی و روحانی در زندگی تمرکز دارد؛ به عبارتی، هوش معنوی به ارتباط با پرسش های عمیق مانند معنای زندگی، ارتباط با دیگران، ارزش های شخصی و امور معنوی می پردازد. متون دینی به خصوص دعای صحیفه سجادیه دارای ظرفیت بسیاری برای تقویت و بهره گیری از هوش معنوی در مسائل مهم زندگی است. نظر به اهمیت این مسئله، در این پژوهش در مطالعه ای کیفی، با روش تحلیل مضمون مولفه های هوش معنوی و الگوی مفهومی آن مورد واکاوی قرار گرفت و شش مضمون فراگیر: «بازاندیشی خود»، «انگیزه و نیت»، «اختیار و انتخاب»، «کنش مندی»، «عبادت عمل پرور» و «پذیرش و انعطاف» به دست آمد. الگوی مفهومی هوش معنوی در صحیفه نشان می دهد که، آگاهی از خود و محیط اطراف انسان نقطه شروع برای توسعه هوش معنوی است. نیت و انگیزه، قدرت و توانایی جسمی و روحی افراد در پی گیری اهداف معنوی و انجام اعمال مرتبط با آن ها به عنوان منبع حیاتی برای پیشبرد مسائل معنوی و رشد شخصی تلقی می شود. این مولفه در کنار قدرت انتخاب و عمل و عبادی دیدن خدمت به دیگری، تاثیر مهمی بر کنش مندی های انسان دارد که در یک پیوستار موجب بالارفتن قدرت پذیرش و انعطاف انسان در مواجهه با مسائل و مشکلات زندگی می شود.

کلیدواژه ها:

صحیفه سجادیه ، هوش معنوی ، امام سجاد× ، معنویت ، هوش ، تحلیل مضمون ، الگوی مفهومی