بررسی وضعیت اسیدیته منابع مختلف آبی با استفاده از روش های زمین آمار (مطالعه موردی: دشت سیرجان استان کرمان)

یکی از پارامترهای مهمی که در آبخوان های مختلف حوزه های آبخیز مورد تجزیه و تحلیل دقیق قرار می گیرد، اسیدیته آب است که علت آن به اهمیت بالای میزان اسیدی و قلیایی بودن منابع آبی در شرب انسان و احشام بر می گردد. در این تحقیق مقدار اسیدیته ۵۵ منبع آبی در آبخوان دشت سیرجان مطالعه شد. سپس روش های زمین آماری عکس فاصله، فاصله نرمال، کریجینگ معمولی برای پهنه بندی اسیدیته آب مورد استفاده قرار گرفت. برای ارزیابی مدل های تخمین و پیش بینی، شاخص های R۲، RMSE، MSE، MAE، R و NS به کارگرفته شد. پس از انتخاب بهترین روش میان یابی، نقشه های پهنه بندی مکانی مربوط به اسیدیته آب از محیط نرم افزاری GS+ و ArcGIS استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان داد که در مجموع میانگین کل اسیدیته آب در منابع آبی بررسی شده آبخوان آبرفتی دشت سیرجان ۷/۴۸۳۸۲است. بنابراین با توجه به میانگین کل اسیدیته دشت سیرجان که کمی بالاتر از ۷ می باشد، اندکی قلیایی بودن آب در منابع آبی بررسی شده مشهود می باشد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که حداقل میزان اسیدیته آب ۶/۰۸ می باشد که مربوط به منبع آبی منطقه جعفرآباد می باشد و حداکثر میزان اسیدیته آب نیز ۸/۸ می باشد که مربوط به منبع آبی محمد کاظم یزدانی_فرودگاه می باشد و بقیه منابع آبی بین این دو میزان اسیدیته قرار گرفتند. روش کریجینگ معمولی از نظر ضریب تعیین و ضریب همبستگی و ضریب ناش_ ساتکلیف، مجذور میانگین مربعات خطا و میانگین مطلق خطا و میانگین مربعات خطا، بهترین روش جهت ارزیابی مدل های نیم تغییرنما برازش داده شده جهت پهنه بندی برای مقدار اسیدیته آب تشخیص داده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در مرکز و شمال دشت سیرجان به دلیل فاضلاب های ناشی از جمعیت شهر سیرجان و تراکم اراضی کشاورزی و استفاده از برخی کودهای شیمیایی به صورت لکه ای میزان اسیدیته آب نسبت به سایر قسمت های دشت افزایش می یابد و این افزایش حداکثر در محدوده شهر سیرجان قابل مشاهده است.

کلیدواژه ها:

کریجینگ معمولی ، شاخص ، پهنه بندی ، آبخوان