بررسی همگرایی ملی در امپراتوری هخامنشی براساس مطالعه ی نقوش برجسته، کتیبه ها و معماری تخت جمشید

تخت جمشید از یادگارهای دوران هخامنشی در جنوب ایران است که عناصر معماری، تزئینی و متون نوشتاری موجود در آن از زوایای گوناگون مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته اند. هدف از انجام این تحقیق بررسی و شناسایی نمودهای عنصر هویت جمعی و همچنین نمادهای انسجام بخش ملی در عناصر یاد شده فوق است. نقوش به کار گرفته شده در بنای تخت جمشید در کنار سازه ی معظم، به صورت مستقیم و تلویحی بیانگر روح جمع گرا و یا همگرای شاهان بانی آن بوده است. پرسشی که مقاله پیش رو می کوشد تا به آن پاسخ دهد چنین مطرح می شود که با وجود این که در کشور جهانی هخامنشیان اقوام و ملل گوناگونی حضور داشتند، حاکمان پارسی چه مولفه ها و عناصری را در تخت جمشید (اعم از سازه، نقوش و کتیبه ها) به کار بردند که باعث گردن نهادن ملل تابعه به حاکمیت سیاسی امپراتوری در راستای ایجاد کشوری جهانی شده است؟ به نظر می رسد هخامنشیان در استفاده و اقتباس از عناصر هنری و فنی ملل تابعه در تخت جمشید، علاوه بر جنبه ی زیبایی شناسی، به بعد فرهنگی- سیاسی آن نیز عنایت داشته اند. تمامی این عناصر و مولفه های هنری به نوعی بیان کننده اندیشه ی هویت جمعی در یک کلیت و به مفهوم امپراتوری بوده است. به طور کلی تمامی عناصر، به گونه ای به خدمت گرفته شدند تا بازدید کننده خود را در توافق کامل با دیگر ملل و برابر بداند و برای خود و ملتش یک هویت واحد را در نظر گیرد. این مساله در انسجام امپراتوری تاثیر به سزایی داشت و پادشاهان هخامنشی نیز از این امر آگاهی داشتند. روش این تحقیق نیز بر پایه ی مطالعات کتابخانه ای، بررسی های پیمایشی نقوش برجسته و تحلیل توصیفی-تاریخی است.

کلیدواژه ها:

تخت جمشید ، هویت جمعی ، هخامنشیان ، ملل تابعه ، همگرایی