تعدد قتل و ضرورت پرداخت دیه افزون بر قصاص

قصاص نفس مجازاتی است که با هدف پاسداری از حرمت انسان و صیانت از حقوق وی در برابر کسانی که قصدجان او را داشته و حیاتش را نشانه گرفته اند، تشریع شده است؛ به این معنا که قاتل جان خود را در برابر جانیکه از دیگران گرفته است به عنوان مجازات می پردازد. اما گاهی یک نفر اقدام به قتل چندین انسان می کند، و باتوجه به اینکه تعدد جرم از علل مشدده مجازات است، در چنین شرایطی این پرسش مطرح می شود که آیاقصاص به تنهایی مجازات عادلانه و کافی برای جانی است یا اینکه جان قاتل در برابر یکی از مقتولان گرفتهمی شود و برای دیگر جان باختگان حق دیگری ثابت می گردد؟ از آنجا که قصاص و دیه حق اولیای دم است، اگرهمگی بر دریافت دیه یا قصاص قاتل اتفاق نظر داشته باشند، همان ثابت می شود، اما اگر در این باره اختلافیپدید آید یا یک نفر اقدام به قتل قاتل نماید، چه باید کرد؟ فقهای امامیه در پاسخ به این پرسش اختلاف نظردارند؛ مشهور قصاص قاتل را کافی می دانند و در مقابل، گروهی نیز حکم به قصاص قاتل در برابر یکی از مقتولانو پرداخت دیه به دیگران داده اند. قانون گذار جمهوری اسلامی نظر مشهور فقها را پذیرفته است. در این پژوهش،تعدد قتل از نظر فقهی کنکاش شده، و از بررسی دلایل موافقان و مخالفان و اینکه فقیهان مشهور دلایل استوار وقابل اعتمادی بر سقوط حقوق همه ی اولیای دم در قتل های متعدد با قصاص جانی اقامه نکرده اند، چنین نتیجهگرفته شده است که دلایل آنان توان اثبات این نظریه را ندارد و مواد قانونی مجازات اسلامی مربوط به این بحثنیازمند اصلاح و بازنگری است.

کلیدواژه ها:

تعدد قتل ، دیه ، قصاص