جنگ نفتکش ها و اهمیت استراتژیک تنگه هرمز

دولت عراق در ۱۷ سپتامبر۱۹۸۰م(۳۱ شهریور۱۳۵۹) عهدنامه مرزی و حسن همجواری ۱۹۷۵ الجزایر را بطور یکجانبه لغو و تجاوز به خاک ایران را آغاز نمود. جنگ تحمیلی عراق بر علیه جمهوری اسلامی ایران و عراق پر از فراز و نشیب هایی بوده است. این طولانی ترین جنگ در خاورمیانه که دارای ابعادی با تاثیر منطقه ای و بین المللی داشته می باشد، در حالی که در یکی از حساس ترین مناطق اقتصادی جهان ادامه داشت، منبع بحرانی و تنشی فراگیر بوده است که بدلیل ماهیت ضربانی آن، کمتر مورد توجه بین المللی قرار گرفته است. سلسله عملیات های نظامی دریایی در طول جنگ تحمیلی بین عراق و ایران را جنگ نفتکش ها می نامند. یکسال پس از شروع جنگ در سال۱۳۶۰ شمسی(۱۹۸۰م) شروع گردید و تا انتهای جنگ در سال ۱۳۶۸(۱۹۸۸م) ادامه پیدا کرد که تاثیرات زیادی در اقتصاد کشورهای منطقه خلیج فارس به ویژه کشورهای درگیر مستقیم جنگ گذاشت. بر همین اساس محقق بدنبال یافتن تاثیرات اقتصادی این جنگ و علت های اصلی و عمده ی جنگ نفتکش ها را در قالب چند هدف مورد بررسی قرار داده و سپس به مطالعه ی تاثیر نفت بر اقتصاد کشورهای ذکر شده پرداخته است تا از این منظر، اقتصاد این دو کشور را در طول جنگ نفتکش ها مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. همچنین در این مقاله ابتدا به بررسی اجمالی روند جنگ خلیج فارس و بررسی کلی"وضعیت میان ایران و عراق" پرداخته و همچنین در بخش بعدی نیز بر اساس گزارشی که تهیه شده است، اطلاعات و آماری پیرامون جنگ تحمیلی، تولید و صدور نفت از منطقه بحرانی خلیج فارس و تنگه هرمز ارائه خواهد داد. برای رسیدن به همچنین اهدافی باید به پاسخ سوال های زیر دست یافت:۱) چه هدف هایی کشورهای شروع کننده ی این جنگ دنبال می کردند و آیا به این اهداف رسیده اند؟۲) کشورهای حوزه ی خلیج فارس در حال حاضر آیا اقتصاد آنها همچنان متاثر از این جنگ می باشد؟روش تحقیق در این مقاله توصیفی و روش گردآوری اسنادی و مطالعه ای است. در انتها به تجزیه و تحلیل اجمالی در قالب جداول اقتصادی پرداخته و نتیجه گیری شده که در طول جنگ و مخصوصا در سال های ۱۳۶۴شمسی(۱۹۸۵م) تا پایان جنگ تحمیلی که نقطه ی اوج آن است، قیمت نفت و صادرات این طلای سیاه به شدت کاهش پیدا کرده که منجر به کاهش درآمد ارزی وارد شده به دو کشور درگیر شده است، لذا کم شدن صادرات نفت برای این دو کشور درگیر نبرد و همچنین برای دیگر کشورهای این حوزه که همگی تک محصولی هستند، رکود اقتصادی زیادی را بدنبال داشته است. و تاثیر خیلی زیاد این جنگ بر اقتصاد ایران که یکی از اهداف عراق همان کاهش قیمت نفت، و ضربه اقتصادی به ایران بود.

کلیدواژه ها:

ایران ، تنگه هرمز ، جنگ نفتکش ها ، منطقه خلیج فارس ، نفت