بررسی گردشگری مذهبی و نقش آن در توسعه کشور

سفر واژه ای کوچک اما پرمعناست که ازآغاز آفرینش همراه بشر بوده است. اگر بر سفر نام گردشگری نهاده و آن را از منظر اقتصاد مطالعه کنیم با یکی از سودآورترین صنایع در عرصه بین المللی روبرو می شویم. همچنین موضوع سیاحت و جهانگردی در فرهنگ و تمدن اسلامی با اندیشه و باور مسلمانان پیوندی محکم دارد. از این رو ضروری است اهمیت صنعت گردشگری (گردشگری مذهبی) را درگستره فرهنگ اسلامی بررسی کرده, مفاهیم, ویژگی ها, اهداف و آثار آن را مورد بررسی قرار دهیم. گردشگری مذهبی یکی از قدیمی ترین و پررونق ترین گردشگری های گذشته و حال حاضر درسراسر جهان است که قدمت آن به شکل گیری فرهنگ دینی می رسد. چراکه از گذشته تا کنون، یکی از مهم ترین عوامل و انگیزه های مسافرت انسان باورهای مذهبی و احساسات دینی بوده است. امروزه گردشگری مذهبی سهم قابل توجهی ازشمار گردشگران را درکشورهایی که زمینه های رشد و اعتلای گردشگری مذهبی را دارا هستند به خود اختصاص داده است.در طول تاریخ بشر، حرکت انسانها در زمین و هجرت آنان از سرزمینی به سرزمین دیگر همواره نقش اساسی در ایجاد و گسترش تمدنها داشته و نخستین تمدن های بزرگ در بین النهرین از مهاجرت آرامیه به این سرزمین سرچشمه گرفته است.کشور ایران به دلیل برخورداری از حضور پیروان ادیان مختلف دارای اماکن بسیار متنوعی است و از نظر وجود آثار تاریخی در میان ۱۰ کشور نخست جهان جای دارد. یکی از این اماکن مذهبی در ایران مشهد است که در پرتوی جهان بینی پدید آمده است و سرشت و شکل گیری فضایی و زندگی اجتماعی و اقتصادی خود را کاملا تحت تاثیر عامل مذهبی – فرهنگی و گردشگری و اقتصاد قرار گرفته است.که در گذشته مراسم های مذهبی مانند یونانیان باستان در معابد، آپلون و ... سفرهای مصریان برای دیدار از فراعنه و ... ایرانیان باستان به معبد آناهیتا در کنگاور و ... و نظایر اینها که در میان ملل مختلف رواج و توسعه یافته است. مذهب نقش مهم و برجسته ای در اقتصاد خیلی از شهرهای ایران داشته است به طور مثال: مشهد ، قم، ری، شیراز، قزوین، نطنز، شاهرود، شوش، بسطام، لاهیجان، آمل ، اردبیل، گنبد کاووس، ماهان که قابلیت های اقتصادی فراوانی برای جذب گردشگران مذهبی وجود دارد. قرآن اهداف مختلفی از گردشگری بیان می دارد مشاهده آثار گذشتگان و عبرت گرفتن ، شکرگزاری خدا و چگونگی آفرینش، خردورزی در مسائل و آگاهی مسائل گذشتگان، برخورداری تجاری و اقتصادی، انتقال فرهنگ و تمدن از طریق تعامل، که همه اینها در گردشگری مذهبی جایگاه ویژه ای دارد در ایران می توان مکان های زیارتی زیادی را نام برد تا گردشگران مقصد و هدف خود را بهتر انتخاب کنند. شهر قم، حرم حضرت معصومه (س)، جمکران، مشهد مقدس، اصفهان، حرم مطهر شاهچراغ در شیراز و در کل شهرهایی که اماکن مقدس نشان زبانزد است. (گردشگری مذهبی، ۱۳۹۵).گردشگری مذهبی در کنار فواید مثبت، آثار منفی هم دارد مثل هزینه های بالای سفرهای زیارتی برای مسلمانان (مثال هزینه های حج) سبب تشکیل بازارهای سیاه جهت به حداقل رساندن هزینه های سفرهای زیارتی می گردد و امروزه سفرهای زیارتی بیشتر جنبه ی تفریحی پیدا کرده و بیشتر سیاحتی شده اند و از اثرات مثبت اینکه ساکنان مکان های زیارتی جهت حفاظت و مراسم های مذهبی تشویق می شوند و منافع اقتصادی به همراه دارد (vitayand, ۲۰۱۲).

کلیدواژه ها:

گردشگری مذهبی ، حرم رضوی ، فرهنگ