ارزیابی آسیب پذیری مهرانه رود در شهر تبریز (محدوده پل سنگین و بیلانکوه)

بدون شک سیلاب به عنوان یک بلای طبیعی شناخته شده است ولی در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی یکی از مصیبت بارترین بلای طبیعی در جهان محسوب می شود. در این رابطه نکته نگران کننده روند افزایشی تلفات و خسارات سیلاب در جهان در دهه های اخیر بوده است. افزایش جمعیت و دارایی ها در سیلاب دشت ها، تغییرات هیدروسیستم ها و اثرات مخرب فعالیت های انسانی از دلایل عمده این روند افزایشی بوده است. توسعه شهرنشینی نیز از جمله دخالت های انسان در طبیعت می باشد که باعث تشدید سیل می گردد (بی نام،۹۷۳۱.) رودخانه های شهری دارای مسائل و مشکلات عمده ای می باشند که یکی از مهمترین این مشکلات محدود شدن رودخانه به مسیل اصلی آن و ساخت و ساز در محدوده سیلاب دشت آن می باشد. آنچه که به این مساله اهمیت می بخشد افزایش خطرات سیلاب با کاهش محدوده عبور سیلاب و نیز افزایش ریسک با افزایش آسیب پذیری در سیلابدشت رودخانه های شهری می باشد. لذا مدیریت سیلاب در این رودخانه ها با توجه به کاربری های فعلی سیلابدشت و در نظر گرفتن طرح های توسعه آینده شهر و نیز تاثیر سایر عواملدخیل، مساله ای پیچیده می باشد. پهنه بندی خطر، شناسایی مناطق آسیب پذیر در برابر سیلاب و ارزیابی خسارات سلی در بزرگترین زهکش و مسیل سطحی شهر تبریز معروف به مهرانه رود می باشد تا بتوان با مدیریت ریسک سیل اقدامات مهندسی و مدیریتی را برای مناطق آسیب پذیر در نظر گرفت. در این مقاله مطالعات هیدرولیک مسیل مهرانه رود که از شریانه ای مهم زهکشی سطحی شهر تبریز می باشد، به کمک مدل تحلیلی مورد توجه قرار گرفته است و پهنه بندی خطر سیلاب در شهرتبریز صورت گرفته و مناطق آسیب پذیر آن براساس نوع کاربری زمین، سازه ها و ساختمان ها کنار خسارات مورد انتظار سالیانه رودخانه مشخص گردیده و در ادامه با استفاده از نرم افزار تحلیل گر ناشی از سیلاب های این رودخانه برآورد می گردد و در نهایت راهکارهای مدیریتی جهت مهار و کاهش خطرات سیل با توجه به رژیم رودخانه و شرایط منطقه و کاربری اراضی و غیره مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه ها:

تبریز ، پهنه بندی سیلاب ، معظلات ، راهکارهای مدیریت