تحلیل فقهی حقوقی آثار «شرط عوض» در عقد هبه بر مبنای نظریه تقابل تعهدات

در بیشتر عقود غیر معوض طرفین می توانند شرط عوض را در قرارداد پیش­ بینی نمایند. به اعتقاد اغلب حقوقدانان، درج چنین شرطی عقد غیر معوض را به یک عقد معوض تبدیل نمی نماید ولی مسلما در ماهیت و آثار حاکم بر عقد غیر معوض بی­ تاثیر نیز نمی ­باشد. در این مقاله تلاش شده است تا تاثیر شرط عوض در عقد هبه به عنوان یکی از مهم­ترین مصادیق قراردادهای غیر معوض مورد بررسی قرار گیرد. از بررسی و مداقه در احکام ویژه هبه معوض می­ توان دریافت که در کتب حقوقی و فقهی، مبنای مشخصی که بتواند این احکام را توجیه کند بیان نشده است. به اعتقاد ما، احکام شرط عوض و به ویژه مبنای لزوم هبه معوض را می توان بر اساس نظریه «تقابل تعهدات» تبیین و توجیه نمود. بر اساس این نظریه، درج شرط عوض در برخی قالب های آن سبب ایجاد «تقابل تعهدات» در عقد هبه شده و منجر به لزوم «عقد هبه معوض» می ­گردد.

کلیدواژه ها:

شرط عوض ، هبه ، عقد جایز ، تقابل تعهدات ، تقابل عوضین