رفتارهای خشونت آمیز در فضای مجازی و راهکارهای پیشگیری آن از منظر اخلاق اسلامی

خشونت یک رفتاری دفاعی آموختنی است که در انسان برای مقابله با خطر یا تهدید بروز می کند. این رفتار دفاعی باعث تحریک سریع بدن می شود و امکان مقابله با خطر یا فرار از خطر را به وجود می آورد. ریشه خشونت تداوم تاریخی مبارزه و مقابله انسان با خطرها و تهدیدهای محیط زندگی اوست. برای مثال وجود مردان جوانی که از طرف نزدیکان و خانواده شان برای دفاع از خود به جنگ و دعوا و خشونت ترغیب می شوند حاکی از مبارزه با تهدیدات محیط زندگی است که مردان از نظر تاریخی وظیفه انجام آن را به عهده داشتند. نوجوانان خشونت گرا معمولا قدرت کنترل رفتار خود را ندارند، ورسوم واخلاقیات جامعه ای را که در آن زندگی می کنند زیر پا می گذارند. بررسی منابع اسلامی نشان می دهد که برخی از مهم ترین راهکارهای اخلاق در فضای مجازی و مقابله با آسیب های آن به شرح ذیل قابل ارائه است: فرهنگ سازی استفاده بهینه و درست از امکانات فضای مجازی، آشنا کردن متولیان تربیت با خطرات فضای مجازی، تولید و گسترش تولیدات فرهنگی متناسب با دین در فضای مجازی، نظارت و همراهی با فرزندان در استفاده از فضای مجازی، ترغیب به استفاده کمتر از فضای مجازی و جایگزین کردن فعالیت های گروهی و اجتماعی، تقویت عقاید کاربران، بصیرت بخشی و آگاهی دادن به کاربردان و استفاده از روش ها و اصول تربیتی اسلام مانند تشویق، تنبیه، تکرار تذکر و ... . بر اساس نتایج تحقیق از جمله یافته های این پژوهش تبیین مهم ترین اصول عام اخلاقی فضای مجازی است؛ این اصول اخلاقی شامل رعایت عدالت، امانت داری، پرهیز از ضرر رسانی، حفظ حریم خصوصی دیگران، شرح صدر و حساسیت به ترویج فضایل و جلوگیری از وقوع رذایل برای تمام افراد مرتبط با فضای مجازی اعم از تولیدکنندگان و ترویج کنندگان محتوای مجازی، کاربران و استفاده کننندگان از محتوا و نهادهای حاکمیتی متولی فضای مجازی است.

کلیدواژه ها:

خشونت ، فضای مجازی ، پیشگیری ، اخلاق اسلامی