بررسی تطبیقی تاثیرگذاری الهامی مضامین تعلیمی نهج البلاغه در کلام سعدی و حافظ

نهج البلاغه از حیث فصاحت و بلاغت و به لحاظ لطافت معنی و تازگی مضمون و اصول معارف الهی و بشری پس از قرآن کریم بیهمتا و بینظیر است. نهج البلاغه و قرآن کریم همواره به عنوان یکی از منابع مهم ادبا و شاعران ایرانی و عرب به شمار میرفته و میرود که هنوز نیز شاعران معاصر از مضامین اخلاقی کلام امیرالمومنین علیه السلام در اشعار خود استفاده میکنند. در این میان الگوپذیری شاعران کلاسیک ایرانی از سخنان و مفاهیم ارزشمند امیر مومنان علیه السلام، برجسته تر است. هدف پژوهش حاضر، شناخت، معرفی و بیان میزان بینامتنیت کلام امام علیه السلام در اشعار دو شاعر کلاسیک، فصیح و مورد علاقه ایرانیان سعدی و حافظمیباشد. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و با اتکا بر مضامین گهربار نهج البلاغه انجام گرفته است. سعی برآن است که با بررسی تطبیقی بین اشعار دو شاعر و ارائه نمونه ها و شواهدی از رابطه بینامتنی تاثر و اقتباس دو شاعر گرانقدر سعدی و حافظ از سخنان آن امام بزرگوار معلوم شود که مضامین بسیاری از اشعار این دو بزرگوار با کلام گهربار و حکمت آمیز آن حضرت شباهت و پیوند دارد. این تاثیرپذیری البته در سعدی بیشتر است، به گونه ای که سعدی بسیاری از آموزه های امیرالمومنین علیه السلام به مالک اشتر را در بوستان بیان میکندو در دیباچه گلستان اقتباس ماهرانه ای از خطبه اول نهج البلاغه میکند. پس از بررسی اشعار هر دو شاعر تطبیقمتن استنباط شده با نهج البلاغه این نتیجه حاصل میگردد که سعدی و حافظ اشعار مشابهی در زمینه های موضوعی خاصی دارند، هر دو بزرگوار با کلام امیرالمومنین علیه السلام الف و انست داشته اند و بسیاری از مضامین اخلاقی و انسانی اشعار خود را با شهد شیرین کلام مولا آمیخته اند.

کلیدواژه ها:

امیرالمومنین علیه السلام ، نهج البلاغه ، بینامتنی ، تطبیقی ، حافظ ، سعدی