تحلیل فقهی و حقوقی مشروعیت حکمیت در دعاوی خانوادگی

حکمیت یکی از ریشه دار ترین شیوه های حل و فصل دعاوی و اختلافات در میان عامه مردم است و نهادی دیرینه است که در ایران باستان و عربستان قبل از اسلام نیز رواج داشته و نمونه های تاریخی فراوانی در این خصوص وجود دارد. این نهاد یکی از احکام امضایی شرع مقدس اسلام است. اختلاف و کشمکش، از اولین پدیده ها و پی آمدهای زندگی گروهی و جمعی انسان هاست. حل اختلاف امری مطلوب و مورد خواست باطنی عموم انسان هاست. در عرصه اختلاف، آنچه مورد جدا واقع می شود، سرنوشت حق و برخورداری است. و هر یک از افراد طرف نزاع، آن حق و امتیاز را از آن خویش دانسته و دیگری را غاصب حق می داند، اما در این که مسئله باید حل شود، اختلافی نیست. همچنین حکمیت صرف نظر کردن افراد از مداخله مراجع رسمی در قطع و فصل دعاوی مربوط به حقوق خصوصی خودشان و تسلیم شدن آنها به حکومت خصوصی اشخاص است که از نظر معلومات و اطلاعات فنی یا شهرت به رستگاری و امانت، مورد اعتماد آنها هستند. با توجه به اینکه حکمیت یک مساله حقوقی و شرعی است و از جهت تاکید فراوان شرع مقدس و قرآن کریم، فقها نیز به مساله حکمیت اهمیت فراوانی داده اند و از راهکارهایی که اسلام جهت جلوگیری از طلاق و فروپاشی خانواده مطرح می کند، حکمیت است. در اسلام روش کار این است که حکمیت از سوی مرد و حکمیت از سوی زن برای مذاکره با آنها برگزیده شوند و داوران به حقیقت نماینده های واقعی زن وشوهرند و برای اصلاح کار زوجین تمام تلاش و کوشش خود را به کار می بندند.

کلیدواژه ها:

حکمیت ، اختلافات ، حل و فصل دعاوی ، طلاق ، فروپاشی خانواده