بررسی آلودگی فلزات سنگین در ذرات معلق (PM۱۰) (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)

هدف از این مطالعه، بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین در ذرات معلق (PM۱۰) در اتمسفر شهر کرمانشاه است. غلظت ۱۳عنصر فلزات سنگین (مس، نیکل، سرب، کادمیم، سلنیوم، روی، آهن،کروم، کبالت، آرسنیک، مولیبدن، وانادیم، آلومینیوم، منگنز) برای ۵۵ نمونه خاک (در نقاط مختلف ارتفاعی ۱۶۰۰-۶۰۰ متر) و ۴۱ نمونه ذرات معلق به وسیله دستگاه ICP آنالیز شد. آلودگی فلزات سنگین با استفاده از شاخص زمین انباشتگی، شاخص آلودگی، فاکتور غنی شدگی و تحلیل عاملی بررسی شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که عناصر مس، سرب، نیکل، وانادیم، کادمیم، سلنیوم، آرسنیک، کبالت دارای آلودگی کم و عناصر کروم و آهن دارای آلودگی متوسط و عنصر روی دارای آلودگی زیاد و عنصر مولیبدن دارای آلودگی خیلی زیاد هستند. نتایج فاکتور غنی شدگی نشان داد که روی غنی ترین عنصر و به دنبال آن، مولیبدن با غنی شدگی بسیار بالا واقع شده است که این امر نشان می دهد که آنها احتمالا به منابع غیر خاکی همانند خروجی وسایل نقلیه وابسته اند. فاکتور غنی شدگی آهن، مس، سرب، کادمیم، نیکل، وانادیم و کروم در گستره بین ۱ تا ۱۰ و با غنی شدگی کم تا بالا می باشند که دلالت بر آن دارد که این عناصر توسط منابع غیر خاکی انتشار یافته اند. بقیه عناصر (سلنیوم، آرسنیک و کبالت) دارای فاکتور غنی شدگی کمتر از ۱/۰ با غنی شدگی کم هستند که نشان دهنده آن است که این عناصر از پوسته سرچشمه گرفته اند. براساس نتایج فاکتور غنی شدگی و تحلیل عاملی این عناصر منشا انسانی دارند که انتشارات ناشی از وسایل نقلیه و سوزاندن نفت- صنعت نقش اصلی را در انتشار این عناصر به اتمسفر دارند.

کلیدواژه ها:

تحلیل عاملی ، شاخص آلودگی ، شاخص زمین انباشتگی ، فاکتور غنی شدگی ، فلزات سنگین