بررسی نقش و عوامل همراهی زرتشتیان با افغان ها در سقوط اصفهان

در طول تاریخ دولت ها عموما در هم گرایی با دین اکثریت آحاد جامعه تشکیل شده اند و از این منظر به خاطر گرایش و ابتنای دولت ها بر دینی خاص، اقلیت های دینی در معرض بی توجهی و یا گاه محدودیت و فشار قرار می گرفتند؛ چنانکه پیروان آیین زرتشت در ایران زمان ساسانی از موهبت مشارکت در قدرت و بهره مندی از مواهب آن قرار داشتند، اما پس از اسلام به سبب تغییر دین اکثریت مردم، به گروه اقلیت دینی تغییر جایگاه دادند. برخورد و مواجهه با این اقلیت ایرانی از سوی حاکمان و اقشار مذهبی با فرازوفرودهایی همراه بوده است. در دوره صفویه با آنها گاه با مسالمت رفتار می شد و گاهی نیز تحت فشار و محرومیت از حقوق اجتماعی قرار می گرفتند. سخت گیری هایی که علیه زرتشتیان در اواخر دوره صفویه اعمال شد، موجب شد آنها برخورد همدلانه ای با افغان های غلجایی که خود اقلیت درونی جامعه ایرانی محسوب می شدند، داشته باشند که موجبات سقوط اصفهان را فراهم آورد. بر اساس یافته های این پژوهش به سبب فشارهایی که در اواخر دوره صفوی علیه زرتشتیان اعمال می شد، بخشی از آنان در قشون کشی محمود افغان به اصفهان مشارکت کردند. نحوه حضور و نقش موثر زرتشتیان در جنگ گلون آباد و رویدادهایی که منجر به شکست سپاه صفوی و فتح اصفهان شد، بررسی و تحلیل شده است. این پژوهش بر اساس شیوه کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.

کلیدواژه ها:

حکومت صفوی ، اصفهان ، محمود افغان ، اقلیت دینی ، زرتشتیان.