تحلیل ساختار قافیه و ردیف در دوبیتی های مازندرانی شهرستان سوادکوه

قافیه و ردیف، اصلی ترین ابزار افزایش موسیقی کناری شعر است که در اشعار کلاسیک فارسی و عربی از جایگاه ثابت و ویژه ای برخوردار بوده است. طول ردیف در بیت، گوش نوازی موسیقایی را در متن و لذت سمعی را برای مخاطب درپی دارد. در این مقاله، علاوه بر معرفی دوبیتی های عامیانه مازندرانی، ساختار قافیه و ردیف در دویست دوبیتی عامیانه شهرستان سوادکوه، براساس روش توصیفی- تحلیلی، بررسی شده است. قافیه در دوبیتی های عامیانه مازندرانی و دیگر گویش ها، براساس نزدیکی تلفظ حروف ساخته می شود نه براساس یک سان بودن حرف روی که در شعر کلاسیک فارسی و عربی اصل است. قافیه در ۲۵ درصد از دوبیتی های عامیانهشهرستان سوادکوه، مثنوی گونه است. هم مخرجی ل با ر و م با ن در قافیه سازی دوبیتی های مازندرانی از بسامد بیش تری برخوردار است. اندکی بیش از یک چهارم دوبیتی های عامیانه مازندرانی شهرستان سوادکوه، دارای ردیف هستند و از این میان کمی بیش از یک پنجم دوبیتی ها، ردیف های فعلی دارند. داشتن ردیف فعلی علاوه بر افزایش موسیقی کناری شعر، در جهت دادن به تخیل شاعرانه شاعر، اصرار، تاکید و تکرار او بر موضوع مورد نظر، تاثیرگذار بوده است. از طرف دیگر، فراوانی ردیف فعلی (حدود۲۵درصد) که بر کنش و رفتار ناظر است، بر پویایی و حرکت دوبیتی ها دلالت دارد.

کلیدواژه ها:

قافیه