رویکرد قلبی به مثابه فهم عمیق مسائل جنسیت در المیزان

علامه طباطبایی ره در المیزان قرآن را دارای سطوح معنایی متعدد می دانند که سبب توسعه فهم مقاصد و مدالیل آیات از ظاهر به باطن می شود. ایشان روش فهم سطوح باطنی را تقوای قلبی معرفی می کنند. قلب متقی بر اساس اعمال و اوصاف صالحی که کسب کرده است، به قوه ممیزه ای برای درک معانی عمیق می-رسد. موقف علمی حاصل از این تمییز، رویکردی قلبی است که با متوقف نشدن در سطح ظاهری صرف، به لایه های باطنی تر مقاصد خداوند رفته و سعی در کشف مدالیل باطنی دارد. رویکرد قلبی به ارتباط پدیده ها با خلقیات حساس بوده و آنها را با توجه به اثری که در هویت اخلاقی انسان خواهند داشت، بررسی خواهد کرد. همچنین با توجه به اطلاق توحید خداوند، قائل به عدم استقلال مخلوقات و انحصار تمامی کمالات در خداوند بوده و امور را با توجه به این ارتباطی که با خداوند دارند ملاحظه خواهد کرد. توجه به باطن امور، در نظر گرفتن رابطه ای که با سعادت وشقاوت انسان دارند و نیز تفطن به ابعاد عاطفی مسائل، دقت های دیگر این رویکرد است.علامه ره در تطبیق این رویکرد بر مسائل جنسیتی با گذر از ظاهر احکامی و قراردادی ازدواج و نکاح، به سمت میثاق غلیظ و اتحاد وجودی زوجین رفته و برای امر جنسی نیز فضیلتی نفسانی و انسانی در نظر می گیرند. از سوی دیگر در رعایت عدالت، با توسعه مرز از واجب ظاهری به استحباب باطنی، رابطه قلبی مرد به زن را ملاک عدالت حقیقی دانسته و دست یافتن چنین عدالتی را دشوار می شمرند. فضیلت های متفاوت میان زن و مرد را نیز با ارجاع به فضیلت حقیقی باطنی که عبارت از مالکیت مطلق خداوند بر تمام امور است فهم نموده و زوجین را برای برقراری ارتباطی صحیح، دعوت به گذر از مناسبات دنیایی به سوی مناسبات حقیقی می نماید. آثار متعددی بر این رویکرد بار می شود که از جمله آن تعمیق فرهنگ جنسیت، پویایی آن برای بررسی مصادیق نوین، توسعه حق عبودیت خداوند و فضایل و رذایل جنسیتی و تبدیل ضمانت اجرایی از الزام به التزام می باشد.

کلیدواژه ها:

قلب ، باطن ، جنسیت ، قرآن ، علامه ره