بازتاب سوگندهای عاشقانه در دوبیتی های بومی و محلی مازندران و خراسان

سوگندها همانند تمامی پدیده ها و آفریده های روزمره و در جریان کار و تلاش و تداوم هستی مردم هر سرزمینی، از نمادها، باور ها و نشانه های اساطیری و باستانی سرشارند. سوگندها، در واقع بازتاب باورها و انگاره ها، اعتقادات و فرهنگ، چگونگی سازش و مدارا و تداوم حیات اجتماعی مردمان در هر دوره ای هستند که با ویژگی های زیستی، جغرافیایی و فرهنگی خاص آن دوره، درآمیخته و در مباحث و جستجوهای مردم شناسی، عناصر گویا و ارزشمندی به شمار می روند. ترانه های بومی و محلی، بخش مهمی از ادبیات شفاهی محسوب می گردد. در بومی سرودها، قالب مناسب برای بیان احوال و عواطف عاشقانه ، دوبیتی است. در این پژوهش، با روش کتابخانه ای و میدانی، سوگندهای عاشقانه در دوبیتی های بومی مازندران و خراسان بررسی شده است. با مطالعه بیش از ۳۰۰۰ دوبیتی بومی مازندرانی و خراسانی، ۱۲۰ دوبیتی؛ یعنی حدود چهار درصد سوگند عاشقانه مشاهده شد. این سوگندها از نظر محتوایی به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم شده اند. براساس دسته بندی انواع سوگندهای عاشقانه و یافته های تحقیق، می توان گفت که در مازندران، سوگند عاشق به خداوند و در خراسان، سوگند عاشق به قرآن بیشترین بسامد را داراست. در بقیه سوگندها همانند سوگند عاشق و معشوق در برابر یکدیگر؛ سوگند به مقدسات مذهبی در برابر معشوق؛ سوگند به خال روی و چشم و ابروی معشوق؛ سوگند به جان معشوق و برادرش و سوگند عاشق به پدیده های طبیعی، آمار سوگندهای عاشقانه دو استان نزدیک به هم است.

کلیدواژه ها:

ادبیات بومی