بازجوییم روزگار وصل خویش (آسیب شناسی وضع موجود محلات شهری در قالب بازشناسی مفهوم محله در شهرنشینی مدرن)

هویت هر ملت در معماری و فرهنگ آن کشور نهفته است. با معماری باید به مثابه امری فرهنگی مواجه شد و باید دانست که هر امر فرهنگی مراحل و مراتبی دارد که باید طی شود. در گفت و گوهای روزمره وقتی سخن از محله به زبان می آوریم، مفهومی بدیهی و بی نیاز از تعریف و تفسیر را در ذهنمان جای می دهیم، اما اگر در همان لحظه از خود بپرسیم محله چیست؟ به سادگی قادر به تعریف آن نخواهیم بود. یکی از ویژگیهای ک هن شهرهای ایرانی وجود محلات شهری دارای وحدت از حیث کالبدی، فضایی و برخورداری از استقلال نسبی از نظر عملکردی بوده که گروهی متجانس از مردم را در خود جای می داده است. تشابهات فرهنگی موجود در این محلات مبتنی بر عواملی چون مذهب، قومیت، زیان و شغل بوده است. در یک قرن اخیر، محلات شهرهای تاریخی به آسیب های متعدد کالبدی- عملکردی و در نهایت زوال تدریجی مبتلا شده اند. علت این امر را می توان در بی توجهی به مفهوم واقعی محله، کارکردها و نقش های آن در حیات شهری دانست. بازتولید مفهوم محله با اتکا به ضرورت ها و نیازهای زمانه و جایگاه کهن فرهنگی و تاریخی محلات می تواند از یک سو سبب حفظ نظام اجتماعی- اقتصادی محلات تاریخی شهرها (و یا محلات شهرهای تاریخی) و به دنبال آن جلوگیری از نابودی ساختار کالبدی شده و از سوی دیگر، سبب شکل گیری مفهوم محله در بافت های توسعه یافته شهری شود.

کلیدواژه ها:

محلات قدیمی ، فرهنگ ، شهرهای جدید ، شهرنشینی مدرن ، اجتماع شهری ، هویت معماری