مقایسه رشد بخش تولید در برنامه های توسعه قبل و بعد از انقلاب

بخش تولید به عنوان ستون فقرات اقتصاد هر کشور، نقشی کلیدی در تامین نیازهای جامعه، ایجاد اشتغال، ارتقای سطحرفاه و پیشرفت و توسعه پایدار ایفا میکند .بررسی روند رشد بخش تولید در طول زمان، میتواند چشماندازی روشن ازوضعیت اقتصادی کشور، چالشها و فرصتهای پیش رو و مسیر طی شده در جهت توسعه ارائه دهد. در این پژوهش، بااتکا به رویکردی علمی و تحلیلی، به بررسی تطبیقی رشد بخش تولید در برنامه های توسعه قبل و بعد از انقلاب اسلامیپرداخته شده است. تمرکز اصلی بر بررسی آمارهای کلیدی اقتصادی در بازه زمانی ۱۳۳۹-۱۴۰۲ (اولین و آخرین سال ازبرنامه های قبل و بعد از انقلاب با ارائه داده در بانک مرکزی) بوده است. هدف از این پژوهش، تبیین علل و عوامل موثر برروند رشد بخش تولید در دو دوره مذکور و ارائه رهنمودهایی برای سیاستگذاری های آتی در حوزه تولید است. یافته هایاین پژوهش نشان میدهد که متوسط نرخ رشد سالانه ارزش افزوده در بخش های خدمات، صنایع و معادن، کشاورزی ونفت در طول برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران همواره پایینتر از متوسط نرخ رشددر برنامه های قبل از انقلاب اسلامی بوده است.در دوره قبل از انقلاب، متوسط نرخ رشد سالانه ۲.۳ درصد بود که بخشنفت با نرخ رشد ۱۲.۶ درصد، نقشی محوری در این رونق ایفا میکرد. رشد سایر بخش ها (صنعت و معدن ۹.۶ :درصد،کشاورزی ۱.۱ :درصد) نامتوازن بود. پس از انقلاب، متوسط نرخ رشد سالانه به ۱.۸ درصد کاهش یافت .افت شدید دربخش نفت (۲.۸ درصد) مشهود بود و رشد سایر بخش ها نیز کند شد (صنعت و معدن ۶.۵ :درصد، کشاورزی ۳.۷ :درصد).عوامل کلیدی موثر در دوره قبل از انقلاب شامل اتکای شدید به درآمدهای نفتی و سرمایه گذاری های خارجی بود کهنقش ویژه ای در رشد بخش صنعت و معدن داشتند. پس از انقلاب، تحریم های اقتصادی و جنگ تحمیلی به عنوان عواملاصلی، ضربه های سنگینی به بخش نفت و رشد اقتصادی وارد کردند .نوسانات قیمتی نیز به چالش های برنامه ریزی و ثباتاقتصادی افزوده شد.

کلیدواژه ها:

رشد بخش تولید ، برنامه های توسعه ، انقلاب اسلامی ، نرخ رشد ، نفت ، صنعت و معدن ، کشاورزی