تعیین اثربخشی تمرینات توانبخشی شناختی رایانه ای بر کارکردهای اجرایی (حافظه فعال ، حل مسائل بینشی) کودک ۷ تا ۸ سال دارای کم توجهی بیش فعالی

زمینه و هدف: از شایعترین اختلالات عصبی تکاملی، اختلال کم توجهی بیش فعالی است که با ناتوانی در توجه پایدار، تکانشگری و بیش فعالی همراه است.این اختلال با سطح فعالیت نامناسب، رفتارهای کنترل نشده و نقص در حافظه فعال مرتبط بوده و می تواند سبب نقص در پردازش های روان شناختی، هیجانی و شناختی و کارکردهای اجرایی کودکان شود.کارکردهای اجرایی، یک کارکرد عالی شناختی و فراشناختی است که در تنظیم افکار و رفتار هدفمند نقش داشته و می تواند در ایجاد اهداف، نظارت بر افکار، کنترل احساسات و اعمال، انتخاب رفتارهای مناسب نقش داشته باشد.مهارتهایی مانند حافظه فعال، بازداری پاسخ، توجه پایدار، انعطاف پذیری ذهنی، برنامه ریزی، تنظیم هیجان، مهارت حل مسئله و خودآگاهی تحت عنوان کارکردهای اجرایی نام برده می شوند.توانبخشی شناختی مبتنی بر رایانه رویکردی است که از امتیاز علاقه کودکان به بازیهای رایانه های و همچنین قابلیت رایانه ها در انجام تمرینهای دقیق و منظم و هدفمند، بهره گرفته است و تلاش می کند تا به بهبود و ارتقای عملکردهای شناختی کودکان بپردازد. در این مطالعه بر آن شدیم تا تعیین تمرینات توانبخشی شناختی رایانه ای را بر کارکردهای اجرایی حافظه فعال در حل مسائل بینشی کودکان بررسی کنیم. روش تحقیق:روش انجام این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی بصورت مطالعه موردی پیش آزمون و پس آزمون از میان کودکان دارای کم توجهی بیش فعالی، به روش نمونه گیری در دسترس، به صورت تصادفی ساده بود و کودک با تشخیص روان پزشک و روانشناس و نداشتن مشکلات بهره هوشی با رضایت خانواده در تمرینات مسائل بینشی شرکت نمود. ابزارهای این پژوهش شامل آزمون کارت های ویسکانسین (WCST)و آزمون تکلیف دوگانه استروپ (DTS) بود و ارزیابی توسط پرسشنامه استاندارد رتبه بندی بالینی و آزمون کانرز، مشاهده رفتاری، مشاهده والدینی و خودگزارشی انجام گرفت.کودک در تمرینات که در ۱۲ جلسه به مدت ۶۰ دقیقه برگزار میشد شرکت کرد و در این جلسات برنامه کاپیتان لاگ، برنامه نرم افزاری که به منظور بازتوانی و ارتقاء کارکردهای شناختی و شامل مهارت های پایه شناختی و مهارت های عالی تر طراحی شده است را انجام داد. یافته ها: میانگین جواب تستهای انجام شده در انعطاف پذیری شناختی، حافظه فعال در دو نوبت اندازه گیری شد که نشان داد که در مقایسه با پیش تمرینات میانگین نمرات انعطاف پذیری شناختی و توانایی حل مسئله بینشی افزایش پیدا کرده است. تجزیه و تحلیل آماری، منحنی فرآیند تمرینات توانبخشی شناختی رایانه ای مقایسه میانگین کل در پیش و پس آزمون بر کاردهای اجرایی حل مسله بینشی و همچنین پیش و پس آزمون با استفاده از آمار ویلکاکسون(BAI) صورت میپذیرد.نتیجه گیری:نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد اجرای تمرینات توانبخشی شناختی رایانه ای با افزایش نمرات انعطاف پذیری شناختی و توانایی حل مسئله بینشی رابطه معناداری دارد.