بررسی مقایسه ای اثربخشی مداخلات روان درمانی بر اضطراب و افسردگی سالمندان: مرور دامنه ای

زمینه و هدف: سالمندی جمعیت و شیوع بالای اختلالات روانی از جمله افسردگی، اضطراب، اضطراب مرگ، سوگ متعد و فقدان، نیاز به مداخلات روان درمانی و مشاوره را افزایش می دهد. اجماع گسترده ای بر سودمندی مداخلات روان درمانی بر اضطراب و افسردگی وجود دارد ولی بحث در مورد اثربخشی نسبی مداخلات مختلف و انتخاب رویکرد مناسب در گروه سالمند بعنوان یک چالش مطرح است. لذا مطالعه مرور دامنه ای حاضر با هدف بررسی مقایسه ای اثربخشی مداخلات روان درمانی بر اضطراب و افسردگی در سالمندان انجام گردید. روش: این مطالعه ی مرور دامنه ای با رویکرد ۵ مرحله ای OMalley & Arksey طراحی و اجرا گردید. جستجو با استفاده از کلید واژه های " "psychotherapy " "Intervention* “ “Depression” “Anxiety “ Disorder "Elderly" “older adult*” “older people”" aged" "aging" در پایگاه های داده PubMed و scopus بر اساس معیار ورود (شامل مقالات سیستماتیک ریویو، متاآنالیز، زبان انگلیسی و بدون محدودیت زمانی) انجام شد. چکیده مطالعات منتشر شده در کنفرانس ها، مطالعات موردی، مروری، مطالعات تاریخی، ادبیات خاکستری و نامه به سردبیر از دامنه ی جستجو خارج شد. در نهایت، پس از انتخاب مطالعاتی که بر ارزیابی مقایسه ای مداخلات روان درمانی بر اضطراب و افسردگی سالمندان تمرکز داشتند، استخراج داده ها، خلاصه سازی و گزارش یافته ها صورت گرفت.یافته ها: از مجموع ۲۱۸ مقاله ی یافت شده، با حذف مقالات تکراری، مرور عناوین، چکیده و مطالعه متن کامل، ۸ مقاله برای خلاصه سازی و گزارش نهایی انتخاب شد. بطور کلی مداخلات روان درمانی در ۸ دسته: شناختی-رفتاری، روان پویشی، فعال سازی رفتاری، بین فردی، درمان حل مسئله، مشاوره حمایتی، آموزش مهارت های اجتماعی و مرور زندگی طبقه بندی شده بودند. نتایج نشان داد که مداخله مرور زندگی بعنوان مقبول ترین و موثرترین روش در درمان افسردگی بود. همچنین مداخله شناختی-رفتاری بعنوان موثرترین روش (نه مقبول ترین روش) در درمان اضطراب بود. اثربخشی مداخلات مشاوره حمایتی و روان پویشی و فعال سازی رفتاری تا حدودی کمتر از سایر مداخلات بود. نتیجه گیری: اگرچه در انتخاب رویکرد روان درمانی مناسب عواملی از جمله ویژگی های مددجو، شخصیت، دانش و مهارت درمانگر و نوع اختلال اثر دارد، مطالعه حاضر نشان داد که با مدنظر قرار دادن این عوامل، مرور زندگی بعنوان مقبول ترین و موثرترین روش در درمان افسردگی و شناختی-رفتاری بعنوان موثرترین روش در درمان اضطراب در سالمندان شناخته شد. لذا تمرکز جلسات روان درمانی در سالمندان بر این دو رویکرد پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

روان درمانی ، اضطراب ، افسردگی ، سالمندان ، مرور دامنه ای