دل زدگی وجودی در پاندمی کرونا؛ یک مطالعه پدیدارشناسی

زمینه و هدف: رخدادهایی مانند بلایای طبیعی، بیماری ها، حوادث و بحران ها که فراتر از تجربیات روزمره و معمول زندگی انسان ها هستند، به عنوان نوعی «موقعیت مرزی» تجربه می شوند که «اضطراب وجودی» را برمی انگیزد. پاندمی کرونا با تاثیر همه جانبه بر زندگی انسان ها و خطراتی که برای زندگی به همراه دارد، نوعی موقعیت مرزی است که می تواند منجر به دغدغه های وجودی و در حالت شدید،دل زدگی وجودی شود. دل زدگی وجودی مجموعه علائمی است که بهزیستی روانی افراد را مختل کرده و با ملال، فقدان انگیزه، ناامیدی و انفعال همراه است. هدف این پژوهش، بررسی و واکاوی ابعاد تجربه دل زدگی وجودی در پاندمی کرونا بوده است. روش: داده های حاصل از این پژوهش که با روش کیفی پدیدارشناسی انجام شده است، با روش جیورجی تحلیل و به مضامین و مفاهیم روان شناختی مربوطه، تبدیل شده اند؛ به منظور انتخاب افراد نمونه، پرسش نامه های دل زدگی وجودی و اضطراب وجودی توسط ۱۲۳ نفر از افراد بالای ۱۸ سال ایرانی تکمیل شد و از بین این افراد، کسانی که در هر دو پرسش نامه نمره ای حداقل یک انحراف معیار بالاتر از میانگین داشتند و ملاک های ورود به پژوهش را احراز می کردند، از طریق نمونه گیری هدف مند، وارد فرایند مصاحبه شدند. در ادامه، با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با ۶ نفر (۴ زن و ۲ مرد) تجربه دل زدگی وجودی در پاندمی کرونا و ابعاد آن بررسی شد. داده های حاصل از مصاحبه ها، در قالب ۱۰ مضمون اصلی و ۴۴ زیرمضمون تقسیم بندی شد.یافته ها: مضامین اصلی این پژوهش که شمای کلی تجربه دل زدگی وجودی را شکل می دهند، عبارت اند از: «تجربه روزمره»، «بودن با دیگران»، «ساحت معنایی بودن»، «پیامدهای منفی»، «عوامل تاثیرگذار منفی»، «عوامل تاثیرگذار مثبت» و «عبور از مرحله بحران». به علاوه، سه مضمون «شوک اولیه»، «کرونا: مانع بزرگ» و «ویژگی های بحران زای کرونا» بیانگر واکنش افراد در مواجهه با پاندمی کرونا هستند.نتیجه گیری: در حالی که سه مضمون «شوک اولیه»، «کرونا: مانع بزرگ»، «ویژگی های بحران زای کرونا»، به موقعیت استرس زا به عنوان عامل آغازکننده و ویژگی های آن می پردازد و بیانگر بعد «بودن در جهان» هستند، مضمون «تجربه روزمره» به عنوان مضمون مرکزی این پژوهش، به تجربه افراد از دل زدگی وجودی اشاره دارد. مضامین «بودن با دیگران» و «ساحت معنایی بودن» نیز به تجارب هستی شناختی و وجودی افراد در خلال تجربه دل زدگی وجودی می پردازند. در ادامه، عوامل تشدید کننده، محافظت کننده و راهبردهای مقابله ای افراد در مضمون های «عوامل تاثیرگذار منفی» و «عوامل تاثیرگذار مثبت» توصیف شده است. در مضمون «عبور از مرحله بحران» نیز، فرایند گذر از دل زدگی وجودی و حل چالش های هستی شناختی بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

دلزدگی وجودی ، اضطراب وجودی ، پاندمی کرونا ، پدیدارشناسی ، مطالعه کیفی