طراحی و تدوین برنامه آموزشی مبتنی بر تمرین های توانبخشی شناختی و تمرین بدنی و ارزیابی اثربخشی آن بر توجه پایدار، پرخاشگری بدنی و خودتنظیمی هیجانی نوجوانان با اختلالات طیف اتیسم

زمینه و هدف: پرخاشگری و نقص در خودتنظیمی دو تابلو بالینی اختلالات طیف اتیسم بوده و همواره رویکردهای مختلف درمانی بر این دو مولفه تاکید فزاینده ای داشته اند؛ از آنجایی که نوجوانان با اختلالات عصبی-تحولی نیازمند برنامه درمانی مبتنی بر مداخلات شناختی و فیزیکی می باشند؛ هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرین های توانبخشی شناختی و تمرین بدنی بر توجه پایدار، پرخاشگری بدنی و خودتنظیمی هیجانی نوجوانان با اختلالات طیف اتیسم بود. روش تحقیق: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. به منظور بررسی تاثیر تمرین های توانبخشی شناختی و تمرین بدنی از پروتکل ۱۶ جلسه ای که توسط پژوهشگران تدوین و اعتبار سنجی شده است، استفاده شد. جامعه پژوهش حاضر را تمامی نوجوانان با اختلالات طیف اتیسم شهر تهران تشکیل می دهند که از بین آنها ۴۰ نفر (۲۰ نفر گروه کنترل و ۲۰ نفر گروه آزمایش) با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان در پژوهش ابتدا با استفاده از مقیاس رتبه بندی اتیسم گیلیام و نیز مصاحبه تشخیصی متخصص تشخیص اتیسم دریافت کرده و سپس تحت مداخله قرار گرفتند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، توجه پایدار، پرخاشگری بدنی و خودتظیمی هیجانی گروه آزمایش به طور معنی داری با گروه کنترل تفاوت داشت، لذا برنامه مداخله ای مورد استفاده از اثربخشی مطلوبی برخوردار بوده است. نتیجه‎ گیری: از آنجایی‎که افراد با اختلالات طیف اتیسم معمولا نقایص شناختی همچون نقص در توجه و تمرکز و نیز نقایص حرکتی از خود نشان می دهند، نتایج پژوهش حاضر نشان داد تقویت مهارت‎های شناختی، عملکردی و فیزیکی باعث بهبود عملکرد نوجوانان با اختلالات طیف اتیسم می شود. لذا پیشنهاد می شود تا درمان‎های مداخله ای توجه بیشتری به توانبخشی شناختی و تمرینات بدنی در گروه نوجوانان با اختلالات طیف اتیسم، نمایند.

کلیدواژه ها:

تمرین های توانبخشی شناختی ، توجه پایدار ، پرخاشگری بدنی ، خودتنظیمی هیجانی ، اختلالات طیف اتیسم