بررسی روابط هندسی و عملکرد سازهای زینه های گنبدهای ارچین

این موضوع که برای معمار ایرانی ترسیم روابط هندسی قوس و گنبد یک مهارت معماری و سازهای بوده است بر کسی پوشیده نیست. در این بین روابط هندسی گنبد به دلیل عدم امکان ساخت سقف تخت به جهت کمبود مصالح مناسب سقف های تخت اهمیت ویژه داشته است. گنبد ارچین، سازه ای مختص منطقه جنوب کشور است که به دلیل کم توجهی به آن اطلاعات کمی در مورد عملکرد سازهای این سازه سنتی وجود دارد. سوال و هدف اصلی در این پژوهش بررسی روابط هندسی موجود در انواع گنبدهای ارچین و تقسیم بندی گنبدها بر اساس همین روابط هندسی است و سپس مقایسه این روابط هندسی با هم بر اساس زینه های گنبد است. این تحقیق از نوع تحقیق های بنیادی-توسعه ای است که با روش تفسیری تاریخی پژوهش شده است و اطلاعات لازم برای پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی بدست آمده است و با استفاده از نمونه های موردی، مطالعات تحلیل و تطبیقی صورت گرفته است. در پایان به این نتیجه رسیدیم که گنبدهای ارچین عنصر نمادین منطقه جنوب است که با توجه به روابط هندسی زینه ها رفتار سازه ای در گنبد قابل توجیه است و زینه ها هستند که رانش را در گنبد مهار و کنترل می کنند.

کلیدواژه ها:

گنبد ، اورچین ، زینه گنبد ، زاویه ها زینه ، روابطهندسیزینه ها ، عملکرد سازه ایزینه