واکاوی موسیقی در ایران با کندوکاو در موسیقی نواحی

غم و شادی جلوه های متفاوت زندگی همه جوامع انسانی هستند و قطب نمای شناخت فرهنگ ها در جهان به شمار می روند. موسیقی در کسوت جلوه های ذکرشده از شادی های دسته جمعی گرفته تا یک ترانه محزون نواحی، در کنار ریشه های اقلیمی و یا آیینی، نشانی از خاطرات تلخ و شیرین اجتماعات انسانی است. از این نگاه در واقع در دل لبخندها و نواهای شورانگیز و حتی حزن آلود، شکرانه یک جامعه نسبت به نعمت های پروردگار نهفته است. در فرهنگ ما ایرانیان نیز، چه از میراث ایران باستان و چه در آنچه بعد از اسلام از آیین تازه آموختیم، این نگاه متعالی بر شادیانه ها و اجزای آن، شامل نواها و موسیقی محلی و ترانه ها و رسوم میدانی مان و حتی لالایی های غم انگیز مادران این سرزمین، حاکم است و از این رو موسیقی، فرصتی است برای رجعت به فطرت و منبع نور و سرور؛ همان پروردگار بزرگ صاحب نعمت. پژوهش حاضر با گردآوری اطلاعات از منابع مکتوب و شکل دهی به آنها و همچنین چینش داده های موجود با بهره گیری از روایات منابع داخلی، بر آن است تا ضمن مروری بر پیشینه موسیقی در ایران، با کندکاوی اجمالی موسیقی نواحی ایران را نیز مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد گرچه برخی از جنبه-های موسیقی ایرانی در برخی از مقاطع تاریخ با فراز و فرودهای طی کرده از هدف بنیادی خویش دور گشته یا کمتر مورد عنایت بوده است اما در نهایت شادیانه ها و همچنین ترانه های حزین ایرانی و اسلامی این سرزمین به هویت اصلی خودش که نیایش و دستگیری و همدلی بوده، بازگشته و در دوران جدید نیز یک فرهنگ فراگیر و مایه مباهات ایرانیان است.

کلیدواژه ها:

ایران ، جشن ، سازها ، مقام ها ، موسیقی ، موسیقی نواحی