ولایت فقیه وجایگاه آن در جامعه

ولایت فقیه به عنوان یکی از اصول اساسی در نظام جمهوری اسلامی ایران، مبنای مشروعیت سیاسی و رهبری دینی کشور را تشکیل می دهد. این نظریه توسط امام خمینی (ره) در دوران انقلاب اسلامی تبیین شد و در قانون اساسی ایران مورد تاکید قرار گرفت (خمینی، ۱۳۶۸). بر اساس اصل ولایت فقیه، فقیه جامع الشرایط با تکیه بر احکام شرعی و موازین دینی، مسئولیت هدایت و مدیریت جامعه را بر عهده دارد (کدیور، ۱۳۷۹). این اصل تاثیر قابل توجهی در تمامی ابعاد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه ایران داشته و منجر به ایجاد ساختارهای جدید حکومتی و اداری شده است . از جمله مزایای ولایت فقیه، ایجاد وحدت و همبستگی در جامعه و جلوگیری از انحرافات سیاسی و اجتماعی است (مطهری، ۱۳۷۱). به علاوه، این اصل به عنوان عامل بازدارنده در برابر نفوذ قدرت های خارجی و تضمین کننده استقلال کشور نیز عمل کرده است (پایدار، ۱۳۹۰). ولایت فقیه با تاکید بر عدالت و اخلاق، تلاش دارد تا نظامی مبتنی بر ارزش های اسلامی ایجاد کند که در آن حقوق شهروندان و کرامت انسانی مورد توجه قرار گیرد . این نظریه همواره محل بحث و بررسی در محافل علمی و دانشگاهی بوده و نظرات مختلفی پیرامون آن ارائه شده است (شریعتی، ۱۳۶۵). برخی از منتقدان به مسائل عملی و اجرایی این اصل اشاره کرده و معتقدند که باید بازنگری هایی در آن صورت گیرد . با این وجود، ولایت فقیه همچنان به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران باقی مانده و نقش تعیین کننده ای در سیاست گذاری های کلان کشور دارد (یزدی، ۱۳۸۲).