پایداری در شهری ایرانی (بررسی تحلیلی شهرماسوله)

وقتی سخن از معماری کهن ایران به میان می آید شاید کمتر کسی باشد که نتواند مصادیق آن را در ذهن مجسم کند ، مصادیقی که بیانگر مبانی نظری خاص معماری ایران زمین هستند ، نظم ، توازن ، تقارن ، تعادل ، بافت ، فرم ، فضا و ... به خوبی یادآور پیشینه تاریخی معماری ما هستند . اما امروز با نگاهی به معماری معاصر ایران و مقایسه آن با معماری مغرب زمین شاید چیز دیگری به ذهن متبادر می شود ، معماران امروز ایران شاید مصادق این بیت اند که : سالها دل طلب جام جم از ما می کرد و آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد و یا شاید به نقل از استادم دیبا : معماری معاصر ایران ، هنوز در سردرگمی میان برداشت سطحی برخاسته از نگاهی حسرت آمیز به گذشته تا فرهیختگی به الگوی غربی به سر می برد . معماری گذشته ایران که همواره با تکیه بر خلاقیت و خصایص پایدار از جایگاهی ویژه برخوردار بود در عصر حاضر در اثر مواجهه با پدیده های گوناگون نظیر سایت های استعماری و سرازیر شدن ثروت های نفتی ، بدون دارا بودن پشتوانه مدیریتی لازم و نیز دلباختگی به مظاهر تمدن تازه صنعتی شده غربی از حقیقت خویش فاصله گرفته است . و این در حالی است که معماری کهن ایران زمین ، با توجه به مصادیق فراوان قابل بحث و بررسی ، به خوبی به مبانی پایداری وفادار بوده است . ساختمان های کهن ایران طوری طراحی شده اند که در زمستان به خوبی و سادگی گرم می شوند و در تابستان به راحتی خنک و این ساده ترین وکاربردی ترین مفهوم معماری پایداراست . دست کم از اصول معماری ایرانی خود بسندگی و پرهیز از بیهودگی را بدون کوچکترین کم و کاستی می توان با معماری پایدار ( سبز ) مطابق دانست و این یعنی معماری ایران خیلی قبل تر از آنکه دنیا به فکر نگرشی نو به معماری باشد اینگونه می آفریده است . آنچه امروز بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد بحث و بررسی درباره الگوهای معماری ایرانی است ، این الگوها هر چند در پاره ای از موارد شاید خالی از اشکال نباشد امادر اغلب موارد هنوز راهگشا و قابل استناد هستند معماران گذشته ایران زمین آنچنان خردمندانه و خلاقانه طراحی می کردن که هنوز و همراه می توان از آنها و آثارشان آموخت . در این مقاله سعی شده است تا با تعریف ساده ای از معماری پایدار و مبانی آن ، نمونه ای موفق از شهر سازی پایدار (روستای ماسوله ) مورد بررسی قرار گیرد

کلیدواژه ها:

توسعه پایدار ، معماری پایدار ، شهرسازی پایدار ، گونه شناسی ، توسعه پایدار