شومپیتر و پایان سرمایه داری غربی: از چرخه های فناورانه تا چرخه های مالی

این پیش بینی شومپیتر در کتاب سرمایه داری، سوسیالیسم و دموکراسی (۱۹۴۲) که «به طور حتم نوعی جامعه سوسیالیستی از تجزیه جامعه سرمایه داری، که آن هم به همان میزان حتمی است، ظهور خواهد کرد» ضربه بزرگی به اعتبار او زد. به خصوص پس از سقوط دیوار برلین که به نظر می رسید شبح کمونیسم سرانجام دفع شده است. اما بحران مالی جاری از شومپیتر اعاده حیثیت کرد. نزد شومپیتر، سرمایه داری به درستی نه فقط به معنای حقوق مالکیت فردی، بلکه توانایی «خلق پول از هیچ» بود. خلق پول از هیچ چنان قدرت مهیب و خطرناکی دارد که بدیهی است باید تحت سخت گیرانه ترین محدودیت درآید، محدودیتی که از قدیم الایام ولو به شکلی ناقص، با جلوگیری از تشکیل شرکت با مسئولیت محدود برای کسانی که با پول سروکار داشتند، اعمال می شد. افول سرمایه داری از وقتی شروع شد که تامین مالی کنندگان از این قیدوبند رها شدند و با فاجعه ناشی از این باور که کنترل دیوان سالارانه (بوروکراتیک) می تواند جایگزین آن قوانین و مقررات شود، به آخر خط رسید. علت این تغییر آن بود که سیاست مدارانی که به شکل دموکراتیک انتخاب می شدند، تحت کنترل روزافزون گروه های ذینفع درآمدند. در این زمینه، کتاب دیگر شومپیتر به نام بحران دولت متکی بر مالیات (۱۹۱۸) تقریبا به اندازه سرمایه-داری، سوسیالیسم و دموکراسی آموزنده و بینش افزا بود. وقتی دولت ها نگذاشتند بانک ها ورشکست شوند، آنها خبر از پیدایش قطعی تامین مالی متمرکز دادند، شیوه تامین مالی ای که خصیصه بنیادی یک اقتصاد سوسیالیستی است.

کلیدواژه ها:

سرمایه داری ، شومپیتر ، سوسیالیسم ، تامینمالی ، نوآوری