جایگاه، اعتبار و روش شناسی میراث حدیثی اباضیه در فقه اسلامی

آثار فقهی اباضیه _ فرقه ای منشعب شده از پیکره خوارج که تاکنون به حیات سیاسی و عقیدتی خود ادامه داده _ نه تنها در مطالعه تاریخ این فرقه از اهمیت برخوردار است، بلکه در مطالعات فقه پژوهی تاریخ اسلام به ویژه در نواحی شبه جزیره و شمال آفریقا در خور توجهند. تحقیق و تفحص در آثار گذشتگان و تتبع در منابع کتابشناسی و فهارس نسخ خطی و مصادر تاریخی، نمایانگر آن است که دانشمندان اباضی در حفظ و کتابت، تدوین و تبویب، تبلیغ و تدریس، تلاش های ارزنده ای داشته اند. بنابر این شناسایی واعتبارسنجی و بررسی روش اطمینان به صدور این احادیث که تاریخی هم پای عصر صدور حدیث دارد، لازم است.روایاتی که از این کتب نقل شده طی قرون متمادی به عنوان یکی از منابع اصلی و مورد وثوق در فقه اباضی مطرح بوده است. بخشی از میراث حدیثی اباضیه ، گرفتار تندباد حوادث روزگار شده و از میان رفته است و در کنار آن، بخشی از آن به همت دانشمندان حفظ شده و عالمان فراوانی، سال های متمادی از عمر خویش را صرف حفظ آن کرده اند تا این میراث را به دست نسل های بعدی برسانند. اکنون شناسایی و نشر این کتابها و رساله ها، رسالتی است بر دوش محققان و موسسات فرهنگی. بر اساس این ضرورت در این مقاله علاوه بر آشنایی با این فرقه، به شناسایی میراث حدیثی اباضیه در فقه اسلامی واعتبارسنجی آن در نزد متقدمین و متاخرین و وثاقت مولف و منهج روایی ایشان می پردازیم.

کلیدواژه ها:

حدیث ، اباضیه ، ربیع بن حبیب اباضی ، المسند ، بشربن غانم خراسانی ، المدونه