بررسی اثر ضد پارازیتمی عصاره افسنتین بر روی کشت خالص ژیاردیا کانیس از کیست های جدا گشته از مدفوع سگ های ولگرد

سابقه و هدف : ژیاردیا کانیس، عامل ژیاردیازیس سگ سانان است که باعث عفونت انگلی روده ی کوچک می شود. این تک یاخته در حال حاضر شایع ترین تک یاخته انگلی در بسیاری از کشورها از جمله ایران بوده و یکی از عوامل مهم ایجاد کننده اسهال و سوءتغذیه در دام های کوچک بویژه سگ ها می باشد. این عفونت در بین سگ های خانگی و ولگرد بصورت اسپورادیک تا اپیدمیک دیده می شود. مطالعات اخیر دامپزشکی نشان داده است که میزان آلودگی سگ های خانگی و ولگرد ۴۶ درصد در سطح کشور و ۱/۸۲ درصد در مناطق مطالعاتی می باشد. سه داروی مترونیدازول، فورازولیدون و تینیدازول برای درمان بیماری مورد استفاده قرار می گیرد ولی بروز اثرات جانبی متعدد مانند جهش زایی، سرطان زایی و ایجاد مقاومت دارویی باعث شده تا از روش های درمان موثر کنار مترونیدازول برای پاک سازی عفونت بهره برد. استفاده از گیاهان دارویی یکی از ره های درمان است. افسنتین دارای نام علمی Artemisia absinthium L می باشد که عصاره ی آن دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است و رادیکال های آزاد را مهار می کند. همچنین ترکیب آرتمیزینین آن بعنوان ضد مالاریا به اثبات رسیده است. از طرفی مطالعات نشان از سایکوتوکسیکی اسانس گیاه بر روی فرم آماستیگوت و پروماستیگوت لیشمانیا دونوانی و اتیوپیکا دارد. در این پژوهش اثر عصاره افسنتین بر روی کشت خالص ژیاردیا کانیس از کیست های جدا گشته از مدفوع سگ های ولگرد بررسی گردید. روش کار: ابتدا غنچه های گیاه افسنتین از بازار تهیه شد و پس از فرایند خشک شدن بصورت پودر آماده گردید. پودر حاصل در اتانول ۷۲ درصد حل شد و پس از ۴۸ ساعت خشک شدن صاف گردید. پس از تغلیظ آن، عصاره خشک گردید و بعد از صافی سازی، غلظت های استوک از آن تهیه شد. از مدفوع ۷۰ قلاده سگ که به روش فرمل اتر بررسی شده بودند، نمونه ۴۰ مورد که ثبت شناسایی شده بودند فرایند جداسازی کیست ها از آن ها انجام شد، پس از شست و شو سازی، کیست های جدا شده با سرم فیزیولوژی در انکوباتور قرار گرفتند، سپس نمونه ها بعد از سانتریفیوژ شدن، هر یک جداگانه به محیط کشت TYI-S-۳۳ اضافه گردید و به مدت ۷۲ ساعت در انکوباتور در دمای ۳۷ درجه نگهدار شد تا تروفوزوئیت ها از مرحله ی کیستی خارج شوند. جهت کنترل مثبت از مترونیدازول ۹۸ درصد استفاده شد و همچنین به جهت جلوگیری از رشد باکتری ها در محیط کشت، از آنتی بیوتیک جنتامایسین، استرپتومایسین و آمفوتریسین Bٗ استفاده گرید. در ادامه از روش انتشار در چاهک برای بررسی اثر ضد انگلی عصاره افسنتین بر روی کشت خالص ژیاردیا کانیس از کیست های جدا گشته از مدفوع سگ های ولگرد بررسی گردید و اثر مورتالیتی عصاره در غلظت های تعیین شده بررسی شد. یافته ها: بیشترین اثر ضد انگلی در غلظت های ۷۵ و ۱۰۰ میکروگرم بر میلی لیتر از عصاره ی هیدروالکلی گیاه افسنتین مشاهده گردید. بنظر می رسد واکنش عصاره افسنتین با اتصال به پروتئین های پلاسما صورت می گیرد. با نفوذ افسنتین به داخل انگل ژیاردیا، گروه نیتروی آن، الکترون ها ر از پروتئین های انتقال دهنده یعنی فرودوکسین ها می گیرد و این اکنش توسط کمپلکس سولفور آهن انجام شده و باعث احیای گروه نیترو می شود. این عمل باعث ایجاد رادیکال های آزاد سمی درون انگل می شود و این رادیکال ها سبب تخریب ماکرومولکول هایی نظیر DNA و پروتئین ها و فسفولیپیدهای غشاء انگل شده و باعث نابودی تک یاخته می گردد. نتیجه گیری : این مطالعه در شرایط برون تنی و بر روی کشت خالص انگل صورت گرفته است، مطالعه حاضر نشان از اثرپذیری بالای گیاه افسنتین و ترکییات موجود در عصاره گیاهی بر روی تروفوزوئیت تک یاخته می باشد. اثر سایکوتوکسیکی افسنتین بر روی تروفوزوئیت ها در غلظت های نام برده می تواند بعنوان یک داروی موثر ارزان قیمت در کنترل بیماری بویژه در مراکز نگهداری سگ های آزادزی که پراکندگی بالایی دارند باشد.

کلیدواژه ها:

ژیاردیاکانیس ، افسنتین ، سگ های ولگرد