کاربرد اصطلاحات نجومی در اشعار انتقادی سیاسی ادیب الممالک فراهانی

از دیربازشاعران پارسی قشر فرهیختە جامعە خویش بشمار می آمدند ودر مضمون پردازیها،خلق مفاهیم،بیان آراء و اندیشه های خود از اصطلاحات علوم متداول عصر خویش بگونه های مختلف بهره جسته اند.یکی از این فرهیختگان ادیب الممالک فراهانی،شاعر سرشناس عصر مشروطه و پروردە مکتب بازگشت ادبی است که اصطلاحات نجومی را بطرز خاص وهنرمندانه ای درخدمت اشعار سیاسی انتقادی عصرخویش بکار برده است و تاکنون در هیچ پژوهشی به این شاخصه ، پرداخته نشده است. لذا،در این مقاله کوشش شده به کاربرد اصطلاحات نجومی در اشعار سیاسی انتقادی ادیب الممالک فراهانی پرداخته شود،که علاوه برارزش علمی ادبی میتواند سبک شعری و جنبه های فکری این شاعر را به ما بازنمایاند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است و انجام این پژوهش به کمک مراجع و مآخذ موجود و مرتبط با زندگی،شعر، سبک و اندیشه های سیاسی انتقادی ادیب الممالک فراهانی،هم چنین منابع کهن و جدید مربوط به اصطلاحات نجومی صورت گرفته است. بر پایە تحقیقات صورت گرفته درارتباط با شعر ادیب الممالک فراهانی ، کاربرداصطلاحات نجومی درخدمت شگردهای ادبی، بویژه تمثیل های فراوان بمنظور خلق اشعار بدیع سیاسی انتقادی، میتواند به عنوان یکی از مولفه های اصلی سبک ادیب الممالک فراهانی درنظر گرفته شود. نتایج پژوهش نشان میدهد،اگرچه شعر ادیب الممالک نمودار وسعت معلومات ادبی و محفوظات فراوان وی است ،اما بهره جویی شاعر ازاصطلاحات علمی و بویژه نجومی در اشعار سیاسی انتقادی ،اساسا جنبه تفاخر و به رخ کشیدن دانش وی را نداشته است که در پرداخت آنها بیش از مفاهیم علمی-آموزشی،جنبه های ادبی وهنری بمنظورانتقال مفاهیم سیاسی انتقادی عصر شاعرودر جهت اهداف مشخصی از جمله: کاربرد اصطلاحات نجومی در اشعار انتقادی سیاسی ،هجو و مدح چهره های سیاسی آن زمان صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

ادیب الممالک فراهانی ، اصطلاحات نجومی ، سیاسی ، انتقادی