بررسی و نقد ماهیتی- ساختاری نظریه شخصیت فروید

مکتب روانکاوی فروید، به نقش تعارضات ناهشیار در تبیین رفتار و شخصیت فرد تاکید دارد. او معتقد بود رفتار انسان از تعارضات ناهشیارکه بر اساس دو سائق جنسی و پرخاشگری است به وجود میآید و تجربیات گذشته و دوره کودکی بر رفتار فرد باغ در تکانه های ناهشیار درزندگی روزمره در رویاها، خاطرات و لغزش های زبانی تاثیر می گذارد. فروید، دارای تفکر تحولی است اما از نوع مکانیکی آن. فرض او این استکه در رشد انسان پس از ۵ سالگی چیز تازه ای به وجود نمی آید و واکنش ها و تجربه های بعد را باید تکرار گذشته دانست. عقاید فروید درزمینهماهیت ساختاری شخصیت، در اوایل کارش با آنچه بعدا مطرح کرد تفاوت دارد. در ابتدای کار، او شخصیت را شامل بخش های هشیار، نیمههشیار و ناهشیار می دانست. در سال ۱۹۲۳ میلادی، فروید در نظریه فوق تجدیدنظر کرد و سه ساخت بنیادی دیگر شخصیت را به نام های نهاد(id)، خود (ego) و فرا خود (superego) عنوان کرد. بر اساس روند تحوغی نظریات فروید در این پژوهش به بررسی و نقد ماهیتی-ساختاری نظریه شخصیت فروید میپردازیم. روش تحقیق این پژوهش کیفی-توصیفی است. این پژوهش ازنظر نوع جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، ازنظرقلمرو تحقیق، مبنایی-کاربردی و ازنظر نوع تحلیل از روش تحلیل محتوایی تلفیقی-تطبیقی استفاده میکند. بر اساس یافته های این پژوهش،باوجودآنکه پژوهش درباره اندیشه های فروید و بررسی های آزمایشی مفاهیم وی همچنان فراوان خواهد بود، روان کاوی به عنوان یک شیوهدرمانی، ازنظر اهمیت افت کرده است. تعداد فزایندهای از مردم در جستجوی درمان برای مشکلات رفتاری و هیجانی هستند، ولی تعدادکمتری رویکرد گرانقیمت و طولانی مدتی که فروید آن را به وجود آورد انتخاب می کنند و در جستجوی راهکارهای ساده تر، ارزانتر و با دورهبهبودی سریعتر نسبت به راهکارهای فروید هستند. همچنین بر اساس نظر هورنای، بدبینی فروید در رابطه با روان رنجوری و درمان آن ازبی اعتقادی عمیق او نسبت به نیکی و رشد انسان برخاسته است. فرض او بر این بود که انسان محکوم به رنج بردن یا ویرانگری است. عقیدهشخصی هورنای این است که بشر استعداد و تمایل دارد تا قابلیت هایش را رشد دهد و به انسانی شایسته تبدیل شود. هورنای معتقد است کهبشر میتواند تغییر کند و تا پایان عمر به این تغییر یافتن ادامه دهد. همچنین با توجه به مطالعات انجام شده و بر اساس نتایج پژوهش حاضرپیشنهاد می گردد: ۱: پیش از استفاده از نظریه فروید، ابتدا به نقاط قوت و ضعف آن توجه گردد تا نتایج سوءاستفاده از این نظریه به حداقلرسیده و با راهکارهای نوین نتایج مثبت استفاده از آن گسترش یابد ۲: با توجه به نظریه عقده ادیپ و مغایرت آن با اصول فرهنگی و عرفیجامعه، این بخش از نظریه از دیدگاه ایرانی اسلامی مردود بوده و در جهت نفی آن اقدامات پژوهشی انجام گردد ۳: با توجه به تطبیق به کل درنظریه فروید و شمولت خاصی که ازنظر فروید شمولیت تام دارد، نتایج هر پژوهش صرفا به جامعه مدنظر همان پژوهش و نظریه تعمیم داشتهشود و از سرایت بیهوده به کل، بدون پژوهش های همسو و رعایت اصول پژوهشی اکیدا خودداری گردد.

کلیدواژه ها:

روانکاوی ، روانشناسی ، فروید ، آموزش وپرورش ، تغییر و تحول ، بهره وری