تجرد نفس از نظر ارسطو، ابن سینا و ملاصدرا

چگونگی طرح و پیشرفت موضوع تجرد نفس انسانی توسط سه فیلسوف بزرگ ارسطو (۳۸۴- ۳۲۲ قم) ، ابن سینا (۳۷۰-۴۲۸ ه ق) و ملاصدرا مساله ی این مقاله را تشکیل میدهد. تعارض پارهای از سخنان ارسطو منشا اختلاف نظر شارحان او در این باره شده است. کسانی چون اسکندر افرودیسی (قرنهای سوم و دوم قبل از میلاد) و ابن رشد (۵۹۵-۵۲۰ ه ق) قول به مادیت و فناپذیری نفوس شخصی و ابن سینا و توماس آکوئیناس (۱۲۷۴-۱۲۲۷ م) باور به تجرد و بقای آن را به ارسطو نسبت دادهاند. اشارات ارسطو مبنی بر تجرد و بقای نفس و تاکید او بر بساطت آن حاکی از صحت نظر ابن سینا و توماس است.              ابن سینا نیز با تکیه بر بخش ناپذیری محل صور معقول و نیز بر پایه ی علم حضوری نفس به خود، تجرد نفوس شخصی را اثبات نموده است اما ملاصدرا   ادله ی او را اخص از مدعا و با مبانی او ناسازگار میداند. صدرا خود چون به تجرد مثالی نفوس حیوانی معتقد است منعی در کاربرد ادله ی بوعلی نمیبیند و بر آن اساس، تجرد نفوس شخصی را اثبات میکند. گرچه شناخت حقیقت نفس را منحصر در ارتباط عمیق با وحی و تعالیم خاندان عصمت و طهارت میداند.

کلیدواژه ها:

ارسطو ، ابن سینا ، ملاصدرا ، تجردنفس