بررسی فقهی و حقوقی کاربرد قواعد اتلاف و تسبیب در مسئولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست

اهمیت حفاظت از محیط زیست تا آنجایی است که کلیه ادیان و عقل آدمی به آن تاکید داشته و لذا باعث ایجاد شاخه ای در حقوق به نام حقوق محیط زیست شده است. و بحث از مسئولیت مدنی و جبران خسارت وارده زیست محیطی، علم حقوق را وادار به شناسایی زیان زننده و زیان دیده نموده است که مجازات مخربان محیط زیست بر عهده حقوق کیفری و جبران خسارت بر عهده مسئولیت مدنی است. مهمترین قوانین مسئولیت مدنی که به آنها استناد میشود ۱ - قانون مدنی ۲ - قانون مسئولیت مدنی ۳ - قانون مجازات اسلامی می باشند در منصوصات نیز همچون آیات قرآنی و روایات متعدده و سیره عقلا، فی الجمله مشاهده میکنیم که از تخریب و آلوده سازی محیط زیست نهی شده است بلکه بالاتر از آن دستورات زیادی راجع به حفاظت از محیط زیست از معصومین به دست ما رسیده است. اغلب دانشمندان برای محیط زیست دو تقسیم بندی را لحاظ کرده اند ؛ محیط زیست طبیعی که شامل هوا، آب، خاک ، حیوانات و محیط زیست انسانی یا انسان ساخت. در حقوق اسلام از قواعدی کلی برای جبران خسارت و مسئولیت مدنی استفاده می شود همچون قواعد اتلاف، تسبیب و ... که به آن پرداخته می شود. در حقوق داخلی ایران محیط زیست از جنبه و ارتباط با عناصر طبیعت و شهر و مناظر به کار برده شده و ساکت از تعریف آن است. در این مقاله سعی شده که اشاره ای به نبایدهای آسیب به محیط زیست و حمایت از آن و همچنین جبران خسارت وارده را بیان کرده و تعاریف و تقسیم بندی های مربوط به آن از فقه و حقوق را بیان کنیم از همین رو در این نوشتار درصدد هستیم که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به این مقوله پرداخته و آن را تبیین کنیم.

کلیدواژه ها:

اتلاف ، تسبیب ، مسئولیت مدنی ، محیط زیست ، قواعد