مسئولیت کیفری از نظرگاه اخلاق فضیلت

ریشه­های فلسفه حقوق کیفری فضیلت­گرا را باید در فلسفه اخلاق فضیلت پیگیری نمود. نظریه­پردازان این نحله فکری بر این باورند که مفهوم توصیفی جرم بر اساس مفاهیم سه­گانه اخلاق فضیلت(رذیلت، ناخودداری و خودداری) شکل می­گیرد؛ یعنی این مفاهیم اخلاقی بر «اساس»و«درجه» مسئولیت کیفری تاثیرگذار هستند. پرسش این است که بر اساس مفاهیم فضیلت­محور، حوزه «مسئولیت کیفری» چگونه تبیین می­شود؟ برخی از فضیلت­گرایان معتقدند که «منش» شرط لازم مسئولیت کیفری است؛ در مقابل، بعضی دیگر از فیلسوفان حقوق کیفری در زمینه مسئولیت کیفری بر عنصر «رفتار» تاکید می­کنند. این نوشتار با روش تحلیلی-انتقادی، نخست تاثیر مفاهیم سه­گانه اخلاق فضیلت بر مفهوم جرم را بررسی کرده و سپس دلایلی علیه این موضع عرضه نموده است. همچنین این تحقیق استدلال می­کند که ابعاد خطای اخلاقی سه­گانه(رذیلت، ناخودداری و خودداری)  به عنوان یک «شرط لازم» در مفهوم «توصیفی» جرم تاثیری ندارند و حوزه جرم­انگاری و اساس مسئولیت کیفری را نمی­توان صرفا بر اساس مفاهیم منشی طراحی نمود.

کلیدواژه ها:

فلسفه حقوق فضیلت ، رذیلت ، ناخودداری ، خودداری ، شکوفایی