واژه حکم در فقه و حقوق

احکام شرعی چه تکلیفی و چه وضعی مستقیم یا غیر مستقیم به افعال مکلفین ارتباط پیدا می کند. از برخی از این احکام می توان سلطنت بر افعال را برای مکلف اعتبار کرد. اصطلاح حکم عبارت است از احکام شرعی که از آنها نمی توان سلطنت بر افعال را برای مکلف اعتبار کرد و در نتیجه آن آثار سه گانه برای آنها وجود ندارد. واژه حکم در فرهنگ لغات به معنی داوری و فرمان است و در قران نیز به همین معنی به کار رفته است. در اصطلاح فقها، اگر در برابر فتوی قرار بگیرد، معنایی خاص دارد اما اگر به گونه ای مطلق بیاید، به معنی دستور شرعی است. اقسام و گونه های حکم بسیارند که بارزترین آن ها، تکلیفی و وضعی، با فروعات و شاخه های مربوط، و احکام حکومتی با زیر مجموعه آن است و هر کدام بار حقوقی ویژه دارد و مراحل حکم از اقتصا تا تنجز و اشکافی شده است.

کلیدواژه ها:

حکم ، احکام ، فقه ، حقوق.