چارچوب حکمرانی داده در مراکز تبادل داده

هدف: چارچوب های حکمرانی داده معمولا در دامنه یک سازمان ارائه شده اند و بافتارهای میان سازمانی کمتر مورد توجه بوده اند. این در حالی است که به دلایل مختلف نظیر توسعه کاربردهای دولت الکترونیک و نیز افزایش همکاری های میان سازمانی ناشی از بازارهای رقابتی، تبادل داده میان سازمان ها روزافزون است. پژوهش حاضر درصدد است با ارائه چارچوب حکمرانی داده در مراکز تبادل داده، خلاء موجود در این زمینه را پوشش دهد. با توجه به گسترش روزافزون کاربردهای دولت الکترونیک و تعامل پذیری و تاثیر و اهمیت داده در آن، استفاده از این چارچوب می تواند در فراهم کردن داده و اطلاعات صحیح و به شکل بهتر موثر باشد. روش‎: این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش آن، نظریه داده‎بنیاد است. برای انجام این مهم، ابتدا مبانی پژوهش بررسی شد. در این گام هم پژوهش های علمی و دانشگاهی و هم چارچوب های ارائه شده توسط انجمن های فنی و تخصصی مورد بررسی قرار گرفت، تا ضمن بررسی مبانی و پیشینه پژوهش، دانش اولیه برای انجام مراحل بعدی حاصل شود. سپس با انجام مصاحبه‎های نیمه‎ساخت یافته با خبرگان و مستندسازی آن، بیش از ۴۰۰ عبارت حاصله، در قالب ۱۰۰ مفهوم برچسب گذاری شده و سپس با کدگذاری باز (۴۴ زیرمقوله)، کدگذاری نظری (۱۵ مقوله) و پدیدایی نظریه، چارچوب حکمرانی داده مراکز تبادل داده ملی به دست آمد. با توجه به اینکه پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده، به منظور اطمینان از‎ روایی و پایایی نتایج، از روش بازنگری توسط شرکت‎کنندگان، روش سه سویه سازی و نیز روش دلفی استفاده شده است. یافته‎ها: چارچوب حکمرانی داده در مرکز تبادل داده، شامل ۱۵ مولفه، و در سه دسته است: «مولفه‎های اصلی حکمرانی»، «مولفه‎های اصلی در کسب‎وکار مراکز تبادل داده» و «مولفه‎های پشتیبان در کسب وکار مراکز تبادل داده». برخی از این مولفه‎ها عبارتند از: «نقش‎ها، مسئولیت‎ها و حقوق»، «استانداردها و سیاست‎ها»، «مدیریت تغییرات». نتیجه‎گیری: براساس نتایج این پژوهش، «نقش‎ها، مسئولیت‎ها و حقوق»، «استانداردها و سیاست‎ها» و «پایش و ممیزی» از مولفه‎های اصلی چارچوب حکمرانی داده در مراکز تبادل داده است. همچنین «همکاری ذی‎نفعان» و «تجاری‎سازی» نیز آن را از سایر چارچوب‎های حکمرانی داده متمایز می‎کند. اگرچه این چارچوب برای مراکز تبادل داده تدوین شده، اما می تواند در بافتارهای میان سازمانی مشابه که نیازمند تبادل داده هستند نیز کاربرد داشته باشد.

کلیدواژه ها:

حکمرانی داده ، تبادل داده ، تعامل پذیری ، دولت الکترونیک ، نظریه داده‎بنیاد ، مراکز تبادل داده ، سازمان ها